Russische leger breidt uit aan de grens met Finland: 'Voorbereiden op het ergste'

Op satellietbeelden van de New York Times is te zien hoe Russische tenten, militaire voertuigen en warenhuizen verschijnen langs de grens met Finland. Ook oude hangars voor gevechtsvliegtuigen worden opgeknapt langs de bijna 1400 kilometer lange grens.

Het is niet op de schaal van de Russische troepenopbouw aan de Oekraïense grens in 2021, vlak voordat de grote oorlog tegen Oekraïne begon, maar het is voor Finland wel reden om de dreiging van Rusland serieus te nemen.

"We zien gematigde voorbereidingen als het gaat om het bouwen van infrastructuur dicht bij onze grenzen", zegt de hoofdstrateeg van het Finse leger, majoor generaal Sami Nurmi tegen The Guardian. 

Hij denkt dat de Russen niet alleen meer troepen naar Oekraïne sturen, maar ook troepen opbouwen langs de grens met Finland en de Baltische landen. "Zodra de oorlog in Oekraïne hopelijk afloopt, zullen de Russen beginnen met het terugtrekken van de strijdkrachten die in Oekraïne hebben gevochten, vooral landstrijdkrachten." Die troepen kunnen dan ergens anders worden ingezet. Nurmi zegt dat het zijn taak is om 'voorbereid te zijn op het ergste scenario'.

De Deense inlichtingendienst zegt dat Rusland zes maanden na het einde van de oorlog in Oekraïne al in staat zou kunnen zijn om een buurland aan te vallen.

Geen openlijke zorgen

De president van Finland, Alexander Stubb, maakt zich niet openlijk zorgen over de ontwikkeling: "We hebben de situatie volledig onder controle. We weten precies wat er aan de Finse grens gebeurt. Er is geen enkele reden tot bezorgdheid."

"De Finnen zijn altijd waakzaam, zonder overdreven te reageren", zegt Tim Sweijs, onderzoeksdirecteur van het Haags Centrum voor Strategische Studies. "Dat bleek in 2014 bijvoorbeeld, toen ze honderd van onze tanks voor een habbekrats hebben gekocht."

Maar er is genoeg reden om waakzaam te zijn, vertelt Sweijs. "De Russische oorlogsindustrie draait op volle toeren. Rusland weet op dit moment meer materieel te produceren dan het nodig heeft in Oekraïne, en dat gaat nu naar de grens met de Baltische landen en Finland. Binnen twee jaar kunnen ze een nieuwe, grotere troepenmacht hebben, én het materieel vervangen dat ze hebben verloren."

"Finland is niet voor niets lid geworden van de NAVO", zegt Rusland-correspondent Olaf Koens. "Ze houden al langer rekening met een Russische aanval, want de verhoudingen tussen die twee buurlanden is de afgelopen jaren erg slecht."

"Stel dat de oorlog in Oekraïne een keer ophoudt, dan ontstaat er in Rusland niet ineens een schuldbesef. Die militaire energie gaat niet zomaar weg. Dus als de oorlog in Oekraïne stopt, en als er in de Russische politiek verder niets verandert, dan kan de NAVO wel een probleem hebben."

Kans op oorlog?

Of Rusland zich daadwerkelijk voorbereidt op een oorlog tegen Finland en andere NAVO-lidstaten is moeilijk te zeggen. "In januari en februari 2022 waren veel experts nog in debat over de vraag of Rusland Oekraïne zou aanvallen", zegt Tim Sweijs. "Veel westerse landen geloofden tot op het laatste moment niet dat Rusland zou gaan aanvallen. Dat betekent dat we heel voorzichtig moeten zijn met zeggen dat het niet gaat gebeuren. Het is heel belangrijk om zo’n opbouw serieus te nemen, en ons voor te bereiden op wat er mogelijk gaat komen."

"Het kan zijn dat Rusland al een volgende aanval voorbereidt, tegen de NAVO", zegt Koens. "Het idee is dat Rusland de NAVO nu uitdaagt met zogenoemde hybride-aanvallen zoals sabotage-acties en cyberaanvallen. Totdat er uiteindelijk een daadwerkelijke aanval komt in de Baltische staten of Finland."

"Aan de andere kant kan je stellen dat Rusland nu niet genoeg mensen en materieel heeft. Het lukt ze niet eens om een stadje als Pokrovsk in te nemen, in het oosten van Oekraïne. Dus het lijkt niet waarschijnlijk dat ze binnenkort Helsinki aanvallen. Maar Rusland is de NAVO nu al aan het testen en uitdagen."

Deze week werd bekend dat Russische hackers de Nederlandse steun aan Oekraïne willen saboteren. Ook Finland heeft met hybride aanvallen te maken: Rusland zou migranten helpen om illegaal de grens over te steken.

Hek aan de grens

In 2023 staken er meer dan 1.300 mensen uit onder andere Syrië, Irak en Jemen illegaal de grens over van Rusland naar Finland. Daarom besloot de regering om de grens met Rusland te sluiten.

Inmiddels bouwt Finland een hek aan de grens met Rusland, om te zorgen mensen in de toekomst niet meer illegaal de grens kunnen oversteken. Het hek is nu 35 kilometer lang, en moet uiteindelijk 200 kilometer worden. De totale grens tussen de twee landen is ruim 1300 kilometer, dus het gaat om slechts een deel van de grens. "Het belangrijkste doel van het hek is om massa's mensen tegen te houden als ze vanuit Rusland Finland proberen binnen te komen", zegt een commandant van de Finse grenswacht tegen persbureau Reuters.

In de onderstaande video zie je beelden van het hek dat Finland bouwt aan de grens met Rusland.

Tim Sweijs legt uit dat er meerdere redenen kunnen zijn waarom Rusland een NAVO-land als Finland zou aanvallen. "We hebben binnen de NAVO moderne wapens en ook nog eens kernwapens. Dat schrikt Rusland af, en maakt een hele grote, lange oorlog minder waarschijnlijk."

"Wat mij waarschijnlijker lijkt, is dat een aanval ten eerste bedoeld is om de aandacht van Oekraïne af te leiden. Ten tweede kunnen ze de NAVO op kosten jagen, omdat het bondgenootschap op meerdere plekken tegelijk hun mankracht en materieel moet opbouwen."

Speldenprik

"Ten derde, als de oorlog in Oekraïne tijdelijk eindigt en als Europese landen een afschrikkingsmacht in Oekraïne neerzetten, dan kan Rusland een kleine speldenprik uitdelen. Dat kan bijvoorbeeld langs de Finse grens gebeuren. En dat kan dan weer leiden tot een schrikreactie binnen de NAVO. Dan kan ófwel blijken dat NAVO-landen elkaar niet onvoorwaardelijk militair steunen, óf dat de afschrikkingsmacht wordt teruggetrokken uit Oekraïne. Waardoor Poetin krijgt wat hij wil: het lot van Oekraïne bepalen."

Voorlopig blijft het bij een dreiging, en is er nog geen sprake van een aanval. Maar de Russische militaire opbouw aan de grens met Finland blijft in de NAVO zeker niet onopgemerkt.