Hoe veilig is Syrië echt? 'Onrust is niet voldoende voor succesvolle asielaanvraag'
Volgens demissionair asielminister David van Weel (VVD) is de veiligheidssituatie in Syrië sinds de val van dictator Assad aanzienlijk verbeterd. Daarom wordt niet meer zomaar aangenomen dat Syriërs bij terugkeer automatisch gevaar lopen. Maar hoe veilig is Syrië echt?
Sinds de burgeroorlog in Syrië in 2011 begon, vluchtten Syriërs hun land uit op zoek naar veiligheid. Lang kregen zij in Nederland vrijwel standaard asiel vanwege de onveiligheid in hun thuisland. Momenteel zitten nog bijna 17.000 Syriërs in ons land in een asielprocedure. Zij zullen per geval moeten aantonen dat ze gevaar lopen.
Dat kan bijvoorbeeld zijn vanwege hun seksuele geaardheid of doordat zij tot een religieuze minderheid behoren. "Alawieten zijn in de afgelopen maanden geregeld vervolgd en vermoord", zegt migratieadvocaat Wil Eikelboom. "De Kamerbrief stelt ook dat deze mensen, en bijvoorbeeld lhbti'ers, extra gevaar lopen. Maar ook zij krijgen niet automatisch asiel. Daarnaast horen christenen bijvoorbeeld niet bij die risicogroepen, ook opmerkelijk."
Bezorgdheid
Toch is het besluit gerechtvaardigd, zegt minister Van Weel tegen RTL Nieuws. "Syrië is veiliger geworden, het Assad-regime is nu weg. Natuurlijk is er nog instabiliteit en is het niet altijd veilig. Maar toch is er genoeg aanleiding om het landenbeleid aan te passen."
Dat meerdere experts, onder wie Eikelboom, het nieuwe beleid bekritiseren, zegt Van Weel dan ook niet veel. "Daar verschillen de meningen dan over. Dat het ergens onrustig is, is niet per se een kwalificatie op basis waarvan je een succesvolle asielaanvraag kan doen. Wij hebben het nieuwe beleid gebaseerd op de ambtsbrief van Buitenlandse Zaken en alle expertise die er op dat ministerie en mijn ministerie is."
Van Weel is dan ook niet bang dat een rechter uiteindelijk een streep zet door zijn nieuwe beleid. "Ik hou me aan de wetten die er zijn. Ik vind het vooral ook vervelend dat deze mensen al sinds vorig jaar december in een complete stop zitten, in een soort niemandsland. En ondertussen stapelt het werk zich op. Nu krijgen mensen eindelijk duidelijkheid."
De nieuwe situatie zorgt voor angst en onzekerheid onder de Syriërs die nog in afwachting zijn van hun procedure. Vluchtelingenwerk Nederland laat weten dat ze sinds gisteravond allerlei vragen van bezorgde Syriërs hebben ontvangen.
Plaatselijke gevechten
In het ambtsbericht van het ministerie wordt benoemd dat in meerdere Syrische regio's de afgelopen maanden nog is gevochten. Ook worden vraagtekens gezet bij hoe duurzaam de veiligheid is.
"Als je kijkt naar het uitgezette beleid van de minister zou je denken dat Syrië best veilig is, als je kijkt naar het ambtsbericht zie je dat dat niet zo is", zegt Eikelboom. "Het is dan ook gek dat hij heel Syrië wil aanmerken als voldoende veilig, in plaats van te werken met regionale verschillen. De politieke wens lijkt zich te vermengen met wat eigenlijk de objectieve beoordeling zou moeten zijn."
Situatie Syrië
Op 8 december 2024 kwam er een einde aan de decennialange heerschappij van de familie Assad. De rebellengroep Hayat Tahir al-Sham rukte op naar Damascus en leider Ahmad al-Sharaa nam het bestuur over.
De nieuwe regering onder leiding van al-Sharaa beloofde bij het aantreden een veilig Syrië voor iedereen, ongeacht afkomst of geloofsovertuiging. Toch zijn sindsdien honderden, vooral alewitische, Syriërs gedood door strijdgroepen die gelieerd zijn aan de regering. Al-Sharaa heeft het geweld veroordeeld en beloofd deze strijders aan te pakken.
Ook is er naast het interne geweld meerdere keren sprake geweest van Israëlische aanvallen. Ook is dat land meer Syrisch grondgebied gaan bezetten.
De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft vandaag laten weten per direct weer te starten met de behandeling van openstaande en nieuwe asielaanvragen van Syriërs. Vanaf 9 december vorig jaar was er een tijdelijke beslissingstop.
'Angstige nachten'
De dienst schrijft: "Voor veel Syriërs betekent dit dat er duidelijkheid komt in hun procedure. Tegelijkertijd wordt verwacht dat onder het nieuwe beleid meer aanvragen zullen worden afgewezen dan voorheen."
"Je kan je voorstellen dat dit tot angstige nachten gaat leiden bij veel Syriërs", zegt Eikelboom. "Die zien de bui wel hangen."
Sinds de val van het Assad-regime zijn vanuit verschillende landen ook Syriërs uit zichzelf teruggegaan naar hun geboorteland, waaronder Ahmed. Zijn verhaal zie je in onderstaande video:
