Planbureau: burger maakt zich zorgen over kosten aardgasvrije woning
Een ruime meerderheid van de burgers is voorstander van het aardgasvrij maken van woningen. Mensen maken zich echter zorgen over de betaalbaarheid. En burgers vinden het overheidsbeleid vaak tegenstrijdig, zoals bij het afschaffen van de salderingsregeling voor zonnepanelen, blijkt uit onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) ondervroeg ruim 2000 mensen over het aardgasvrij beleid van de overheid en of de keuzes aanvaardbaar zijn. En schreef de belangrijkste conclusies op in het rapport Aardgasvrij: een goed idee, maar …
76 procent van de burgers vindt het klimaat belangrijk en 65 procent denkt dat het aardgasvrij maken van woningen hierbij helpt. Ook wil 88 procent energie-onafhankelijk zijn van het buitenland. Daarnaast vinden de ondervraagden keuzevrijheid belangrijk. Ze willen zélf invloed hebben op de keuze voor aansluiting op een collectief warmtenet of een warmtepomp.
Betaalbaarheid belangrijkste knelpunt
“De betaalbaarheid ervaren burgers als het belangrijkste knelpunt”, schrijven de onderzoekers. Ook zijn burgers ontevreden als ze individueel verantwoordelijk zijn voor een groot deel van de kosten. Ook zijn ze niet gerust op een eerlijke kostenverdeling.
Wat als mensen de overstap naar een gasloze woning niet kunnen betalen? “Mensen maken zich niet alleen zorgen over mensen met een laag inkomen, maar ook over de middeninkomens”, zegt een onderzoeker. En dat vergt meer onderzoek. Eén van de ondervraagden zegt: “Middeninkomens hebben ook niet zomaar even vijftigduizend euro of een ton liggen.”
Burgers hebben weinig vertrouwen in de overheid. Je moet vrijwillig investeren in je woning en morgen kunnen de regels zo weer anders zijn, zoals bij het afschaffen van de salderingsregeling. Daarnaast voelt 39 procent van de burgers zich niet goed vertegenwoordigd door hun gemeenteraad.
Maar burgers verwachten wel dat de (Rijks)overheid de regie neemt, dat die hen ontzorgt en de kosten rechtvaardig verdeelt. De ondervraagden zien graag een collectieve verdeling van de kosten voor de verduurzaming zoals ook gebeurt bij het verrekenen van de kosten voor de drinkwatervoorziening. Dat wordt gezien als een gelijkwaardig systeem.
Warmtenet in publieke handen
Daarnaast zien de ondervraagden graag dat een warmtenet in publieke handen komt en niet meer in handen is van een commercieel energiebedrijf, dat alleen uit is op winst. Toch is er ook een dilemma: mensen hechten veel waarde aan hun eigen keuzevrijheid. Zélf kunnen kiezen voor een warmtepomp in plaats van aansluiting op een warmtenet.
Maar als niet genoeg mensen vrijwillig kiezen voor aansluiting op een collectief warmtenet dan stijgen de kosten als er minder mensen meedoen. Mensen willen geen grote kostenverschillen tussen verschillende wijken.
Duidelijkheid over de prijs
Verder willen mensen voor de lange termijn duidelijkheid hebben over de prijs die ze gaan betalen voor warmte, maar dat kan de overheid niet garanderen. Verder zouden de ondervraagden graag zien dat de overheid een groot deel van de kosten voor haar rekening neemt.
Daarnaast hebben burgers behoefte aan nauwkeurige en transparante informatie van de overheid over het aardgasvrije beleid. En moet voldoende rekening gehouden worden met ieders belangen. En burgers willen graag betrokken zijn bij de besluitvorming.
Als het gekozen overheidsbeleid geen rekening houdt met de zorgen van burgers (als de kosten niet vooraf zeker zijn en collectief worden gedeeld en grote prijsverschillen tussen wijken ontstaan) is er bij tenminste 30 procent van de burgers intentie om te protesteren tegen wijkplannen.