Heeft de eikenprocessierups ook goede eigenschappen? (spoiler: nee)
Hij zorgt voor jeuk, rode bulten en vooral heel veel irritatie en ergernis. We zijn de eikenprocessierups dan ook liever kwijt dan rijk. Maar is er dan echt niets goeds aan de rups? Redacteur Esther Maas ging op onderzoek uit.
"De fik erin", zegt een vriendin als de eikenprocessierups ter sprake komt. Nou is dat geloof ik niet het beste idee, want bij verbranding van de rupsnesten komen alle brandhaartjes alsnog in de lucht terecht. Maar het geeft wel weer hoe we denken over de eikenprocessierups: het is een rotbeest.
Bultjes
En nu snap ik die mening heel goed. Ook ik zat na een rondje hardlopen in het bos onder de bultjes, net als de rest van Nederland.
Voor sommigen is de jeuk echt ondraaglijk. Na een oproep op onze Facebookpagina vertelden bezoekers dat ze last kregen van koorts, ontstekingen en soms zelfs moesten braken van de jeuk.
Is het zielig?
Het is dus niet gek dat de eikenprocessierups is uitgeroepen tot staatsvijand nummer één. Hele actieplannen worden er opgesteld om het beest te bestrijden en het liefst uit te roeien. En hoewel ik die aandrang dus begrijp, bekruipt me gek genoeg ook een ander gevoel. Nu iedereen zo fel reageert en 'm het liefst de nek omdraait, begin ik een beetje medelijden te krijgen met dat kleine beestje.
Nu heb ik wel vaker een onterecht (of onverklaarbaar) gevoel van medelijden, maar ik ben eigenlijk wel benieuwd of mijn compassie dit keer misschien terecht is. Is het niet zielig dat we zo'n rups massaal de dood in willen jagen? Misschien heeft de eikenprocessierups wel een hele belangrijke functie in het ecosysteem. Begaan we niet een hele grote fout om dit dier met zoveel geweld te bestrijden?
'Geen schoonheid'
Ik besloot deze vraag voor te leggen aan een aantal deskundigen, te beginnen bij mijn oom Marc Maas. Hij is dierenarts en hij heeft een groot hart, zeker als het om dieren gaat. " Tja, het is een ethisch vraagstuk: kun je zomaar zoveel dieren uitroeien? Als het om een mooie rups of vlinder ging, zouden mensen waarschijnlijk al lang een petitie zijn gestart om 'm te behouden, maar de eikenprocessierups is natuurlijk niet echt een schoonheid."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Dus, is mijn medelijden terecht? "Nou, niet echt nee", zegt Marc Maas. "Als ik een eikenprocessierups in de tuin had, zou ik 'm ook bestrijden. Maar niet met pesticiden, want dan dood je ook andere levende wezens."
Lekker hapje
Ook bioloog Arnold van Vliet van de Wageningen Universiteit is niet echt onder de indruk van de eikenprocessierups. "Een aantal vogelsoorten, waaronder de koolmees, vindt het een lekker hapje. Dus in die zin heeft de rups wel een plek in de voedselketen", vertelt hij. "Maar het is nou niet echt een soort waarvan je denkt: als die verdwijnt, valt het hele ecosysteem in elkaar."
Overigens gaat het volgens Van Vliet niet lukken om de eikenprocessierups uit te roeien, al zouden we het graag willen. "No way, de bestrijding is heel ingewikkeld. De rups zit in verschillende bossen en heeft zijn plek in Nederland gevonden. We krijgen hem niet zomaar weg."
'Hij kan er niets aan doen'
Mijn laatste hoop is gevestigd op de Vlinderstichting. Die zet zich in voor het behoud en herstel van vlinders in Nederland. "Natuurlijk kan die rups er zelf niets aan doen dat hij is zoals hij is en zoveel overlast veroorzaakt", zegt Chris van Swaay van de stichting. Hij vindt het best een bijzonder dier. "Dat ze zo achter elkaar aanlopen en in een 'processie' op zoek gaan naar voedsel, zie je eigenlijk bij geen enkele andere rups. Die leven meestal alleen of in een veel kleiner groepje."
Maar ook de Vlinderstichting vindt eigenlijk dat de eikenprocessierups best een toontje lager mag zingen. "De invasie van deze rups is niet goed voor de andere soorten rupsen en vlinders. Die krijgen zo minder leefruimte." Bij het bestrijden maakt de stichting zich dan vooral zorgen om de grote hoeveelheid gif die daarbij komt kijken. "Daarmee dood je ook andere soorten, en zonder natuurlijke vijanden krijgt de eikenprocessierups nóg meer mogelijkheden om zich voort te planten."
Gezamenlijke vijand
Vrijwel niemand lijkt zich dus écht druk te maken om het lot van een eikenprocessierups. Eigenlijk is iedereen het er wel over eens: de eikenprocessierups moet gewoon weg. En daarmee heeft heel Nederland een gezamenlijke vijand. Misschien is dat dan wel de bijzonderste eigenschap van de eikenprocessierups.
