20 miljard naar kennisontwikkeling, infrastructuur en onderzoek
Om de economie ook in de toekomst te laten groeien, trekt het kabinet over een periode van 5 jaar 20 miljard euro uit. Dat gaat naar kennisontwikkeling, fysieke infrastructuur, onderzoek, ontwikkeling en innovatie.
De economie moet harder en anders gaan groeien om de welvaart de komende 20 tot 30 jaar te behouden en te vergroten. Dat zeggen ministers Wopke Hoekstra van Financiën en Eric Wiebes van Economische Zaken bij de lancering van het Nationale Groeifonds in Amsterdam.
De 20 miljard euro die het kabinet uittrekt via het fonds in de komende 5 jaar gaat naar projecten die bijdragen aan de economische groei. Het kabinet leent het benodigde geld. Daarbij wil het gebruik maken van de lage rente.
'Klappen opvangen zonder bezuinigingen'
Volgens de ministers zijn investeringen nodig om in de toekomst gezondheidszorg, onderwijs en pensioenen te kunnen betalen en daarnaast geld over te houden voor de begroting. Het gaat om investeringen in onder meer vergroening, infrastructuur en onderzoek.
In het geval van een toekomstige economische dip, is het belangrijk om die klappen op te kunnen vangen zonder directe bezuinigingen, melden de ministeries.
Buffers opbouwen
De coronacrisis maakt extra duidelijk dat welvaart en economische groei niet vanzelfsprekend zijn, aldus Hoekstra en Wiebes. Daar komen nog de vergrijzing, klimaatverandering en een lagere groei van de productiviteit bij.
Dat onderstreept volgens Hoekstra en Wiebes het belang om in goede tijden buffers op te bouwen zodat er in slechte tijden kan worden geïnvesteerd in plaats van bezuinigd.
Vorig jaar aangekondigd
Het investeringsfonds werd vorig jaar al op Prinsjesdag aangekondigd, maar door de coronacrisis kregen andere zaken voorrang.
Die crisis heeft het belang van het fonds waarmee het kabinet wil investeren in de economie alleen maar duidelijker gemaakt, aldus de bewindslieden.
Komende halfjaar al projecten
Het Nationaal Groeifonds is specifiek voor eenmalige publieke investeringen. Een onafhankelijke commissie beoordeelt de voorstellen die worden aangedragen.
De minimumomvang van een investering bedraagt 30 miljoen euro,er is geen maximumbedrag. Nog in de huidige kabinetsperiode moeten enkele projecten via het fonds worden betaald.
Leden van de commissie
In de commissie die investeringsvoorstellen gaat beoordelen zitten onder meer Jeroen Dijsselbloem (oud-minister van financiën), Feike Sijbesma (voormalig topman DSM, techspecialist Constantijn van Oranje, Laura van geest (ceo van de Autoriteit Financiële Markten, AFM), Marieke Blom (hoofdeconoom van ING Nederland), Peter Wennink (ceo van ASML, Robbert Dijkgraaf (directeur van het Institute for Advanced Study in Princeton), Rianne Letschert (rector van de Universiteit Maastricht), Robert-Jan Smits (voorzitter van de Technische Universiteit Eindhoven) en Jacqueline Tammenoms Bakker (commissaris bij een groot aantal ondernemingen).
Zo gaat het proces
Om projecten goedgekeurd te krijgen moeten ze eerst worden aangedragen. Dat kan door ondernemers, (mkb-)bedrijven, kennisinstellingen, maar ook andere partijen.
Vervolgens wordt op het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en het ministerie van Financiën bekeken of de voorstellen aan de voorwaarden voldoend. Daarna beoordeelt een commissie (zie hierboven) die voorstellen.
De Tweede Kamer hoeft geen goedkeuring te geven aan de specifieke uitgaven an het groeifonds. Daarover gaan de leden van de commissie.
Voorwaarden
Eén van de voorwaarden voor projecten is dat de omvang minimaal 30 miljoen euro moet zijn. Ook moet het niet-structureel zijn, op het terrein van kennisontwikkeling, R&D en innovatie, of infrastructuur liggen.
Verder is een eis dat er een onderbouwing bij zit van het plan aan het langetermijn-verdienvermogen van Nederland. Ook moet er een onderbouwing zijn van andere maatschappelijke kosten en baten.
Werkgevers blij
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zijn enthousiast over het Nationaal Groeifonds. "De energietransitie, infrastructuur en kennisontwikkeling konden niet verder zonder extra publieke investeringen", zegt voorzitter Hans de Boer van VNO-NCW.
"Nederland had echt wat in te halen en onze infrastructuur en kennispositie piepte en kraakte", zegt Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland.