Extreem moe na corona: gedragstherapie kan (een beetje) helpen
Extreme moeheid na een coronabesmetting: het is de meest gehoorde klacht van het post-covidsyndroom. Het gebrek aan oplossingen maakt patiënten soms moedeloos. Maar, resultaten van een nieuw onderzoek geven toch weer wat hoop. Daaruit blijkt dat cognitieve gedragstherapie kan helpen. Toch is er ook kritiek op de studie.
Onderzoekers van het Amsterdam UMC en het Radboudumc hebben in de afgelopen maanden, samen met drie ziekenhuizen, het effect van cognitieve gedragstherapie onderzocht in een groep van 114 patiënten.
Gedrag veranderen
Cognitieve gedragstherapie gaat ervan uit dat je gedachten, gedrag en gevoelens met elkaar samenhangen. Je leert om negatieve gedachten te veranderen in positieve gedachten en gaat bewust aan de slag met het veranderen van je gedrag.
"Een therapeut helpt je bijvoorbeeld om je slaapgewoonten te veranderen of meer te gaan bewegen, bijvoorbeeld met een wandelprogramma", zegt Hans Knoop. Hij is onderzoeker in de medische psychologie bij het Amsterdam UMC en werkte mee aan de totstandkoming van de publicatie.
Na behandeling met de therapie zijn post-covidpatiënten minder vermoeid en kunnen ze zich beter concentreren. Ook andere lichamelijke klachten nemen af, zoals kortademigheid en slaapproblemen.
Oorzaak klachten niet psychisch
Maar dat betekent niet dat de oorzaak van de klachten bij post-covid (ook wel long-covid genoemd) psychisch is, benadrukken de onderzoekers. Of dat de therapie bij iedereen helpt.
"Maar het is geen heilige doorbraak", zegt Alfons Olde Loohuis. Hij is medisch adviseur bij C support, een stichting die mensen met langdurige coronaklachten van steun en advies voorziet. "De nadruk op biomedische zaken bij het herstel van post-covid is veel belangrijker."
Bij biomedische zaken moet je denken aan bacteriën, virussen, lichaamsvreemde stoffen en erfelijke eigenschappen. Olde Loohuis: "Het is bijvoorbeeld heel belangrijk meer onderzoek te doen naar spierzwakte of stollingen in het lichaam."
Wat is post-covid?
Als de klachten na een coronabesmetting langer dan drie maanden aanhouden, is er sprake van post-covid. Het gaat dan bijvoorbeeld om pijn op de borst, verlies van reuk en smaak, benauwdheid, vermoeidheid of spierpijn.
Uit een grootschalig bevolkingsonderzoek blijkt dat één op de acht mensen die besmet raken met corona daar post-covid aan overhoudt. Het onderzoek, gedaan door het UMC Groningen en het Radboudumc, begon in maart 2020 toen de coronapandemie begon.
60 procent minder moe
Knoop, ook werkzaam als klinisch psycholoog, vertelt dat aan de studie alleen maar mensen meededen die corona hadden gehad en daarna extreem moe waren gebleven. "Een huisarts of specialist heeft hen naar ons doorverwezen of ze hebben zichzelf aangemeld voor ons onderzoek."
Door de arts was nagegaan of er ook andere oorzaken van de moeheid konden zijn. "Zo waren we er zeker van dat de vermoeidheid daadwerkelijk door covid kwam", zegt Knoop. Vervolgens kreeg de helft van een groep van 114 patiënten cognitieve gedragstherapie voor een periode van vijf maanden. De andere helft werd geholpen door een huisarts, fysiotherapeut of ergotherapeut.
Na die periode werd opnieuw gekeken hoe het met hun vermoeidheid ging. "Wat bleek", zegt Knoop, "de mensen die gedragstherapie hadden gehad, hadden minder klachten. Ongeveer 60 procent van de mensen in de gedragstherapiegroep was na afloop minder moe."
Actief versus rust
Medisch adviseur Olde Loohuis denkt dat deze therapievorm kan helpen, maar is meer voorstander van techniek waarbij rust centraal staat, genaamd pacing. Hierbij is het belangrijk om activiteiten kort te houden en tussendoor te rusten. "Pacing staat voor rust nemen in blokjes", zegt hij. "Als je de vaatwasser uitruimt, is het bijvoorbeeld belangrijk om een of twee stops in te lassen. Dit is voor veel patiënten al een grote activiteit."
Of dit dé remedie is tegen post-covid? Nee, zegt Olde Loohuis, maar die komt er wel, 'als er meer medicijnen komen'. "Maar of dat op korte termijn gebeurt, betwijfel ik."