Kopstoot, seks, in slaap gevallen: hiervoor zijn gevangenismedewerkers op de vingers getikt

De onderzoeksredactie van RTL Nieuws verzamelde omschrijvingen van honderden kwesties waarbij medewerkers van de Dienst Justitiële Instellingen (DJI) sinds 2020 zijn bestraft. 

Seks met gedetineerde

Hoewel het ten strengste verboden is, gebeurt het geregeld dat er relaties ontstaan tussen gevangenisbewaarders en gedetineerden. Zo werd een medewerker van de PI in Dordrecht op 23 juni vorig jaar op staande voet ontslagen, nadat werd ontdekt dat de medewerker seks had gehad met een gevangene.

Daarnaast zijn er veel medewerkers op de vingers getikt omdat ze onvoldoende professionele afstand hielden van gedetineerden of ex-gevangenen. Zo werd in 2021 een medewerker ontslagen vanwege het hebben van contact en overmaken van geld naar voormalige gevangenen.

In slaap gevallen

Van bewaarders wordt verwacht dat ze alert zijn, maar dat blijkt niet altijd het geval. Zeker zes cipiers zijn sinds 2020 betrapt op het slapen tijdens nachtdiensten. Twee van hen werden ontslagen.

In onderstaand overzicht vind je alle omschrijvingen van zaken die RTL Nieuws verzamelde sinds 2020, daaronder lichten we nog enkele opmerkelijke zaken uit.

Je ziet hier alleen de meldingen die zijn aangetoond of nog in onderzoek zijn volgens DJI. Gebruik de pijlen of zoekbalk om te zoeken naar specifieke meldingen of afdoeningen. Bijvoorbeeld contrabande (het invoeren van smokkelwaar).

Een opmerkelijk voorval is de vrijlating van een verkeerde gedetineerde uit het Detentiecentrum Schiphol vorig jaar. Twee medewerkers doorliepen niet alle procedures zorgvuldig en lieten op die manier iemand vrij met dezelfde naam als de gedetineerde die vrij had moeten komen. 

De medewerkers werden na het constateren van hun fout overgeplaatst naar een andere afdeling.

Kopstoot en spugen

Zeker 31 medewerkers van DJI zijn sinds 2020 berispt vanwege ongeoorloofd gebruik van geweld richting gedetineerden. Zeven van hen werden ontslagen, daarnaast werden veel plegers overgeplaatst naar andere afdelingen.

In 2021 werd een gevangenisbewaarder ontslagen nadat hij een kopstoot had uitgedeeld aan een gedetineerde die skypend met een tablet werd aangetroffen. In 2022 kreeg een medewerker een schriftelijke berisping nadat hij terug had gespuugd naar een gedetineerde die naar hem had gespuugd.

Twee medewerkers van het Detentiecentrum Schiphol moesten op het matje komen bij de directie nadat zij de identiteitspasjes van twee gedetineerden hadden beplakt met een nep-identiteitsbewijs van de doodgeschoten drugsbaron Pablo Escobar.

Die 'grap' werd niet gewaardeerd door de directie, die beide medewerkers een disciplinaire straf oplegde.

Verboden pizza

Het idee van een gevangenis is dat mensen er niet zomaar uit kunnen. Om dat te waarborgen, gelden strenge regels en controles op wie en wat er binnenkomt. Ook zijn er duidelijke regels voor het afsluiten van (cel)deuren. Toch gaat dat geregeld mis, blijkt uit de casussen die RTL Nieuws ontving.

In zeker tien gevallen zijn medewerkers berispt voor het niet of niet goed afsluiten van celdeuren. Drie medewerkers van de extra beveiligde inrichting van PI Rotterdam kregen in 2020 een tik op hun vingers, nadat tijdens een nachtdienst zonder toestemming een pizzabezorger binnen werd gelaten met een pizzadoos die vervolgens niet werd gecontroleerd op mogelijk verboden inhoud.

DJI wilde de medewerkers ontslaan, maar de rechter ging daar niet in mee en achtte een lichtere sanctie passender. In hoger beroep werden de medewerkers alsnog ontslagen.

'Hoge druk zorgt voor problemen'

Vakbond FNV stelt in een reactie op de cijfers en casussen dat integriteitsschendingen onwenselijk zijn. "Zeker in een gevoelige werkomgeving als het gevangeniswezen", verduidelijkt David Schreuders van de bond. Maar ergens zijn misstanden ook het gevolg van de omstandigheden waaronder gewerkt moet worden, meent hij.

"De werkers bij DJI staan constant onder hoge druk. Onder hoogspanning neemt de kans op ongewenste omgangsvormen toe en een hoge werkdruk kan ook verklaren waarom interne regels niet altijd worden nageleefd. Dat de werkers niet de beloning krijgen die ze verdienen, zorgt er bovendien voor dat de loyaliteit aan de organisatie onder druk kan komen te staan. En die beloning bij DJI moet echt omhoog."