Kabinet grijpt hard in: forse stikstofvermindering in deze gebieden
Het halveren van de stikstofuitstoot zal in gebieden tot grootscheepse veranderingen leiden, bevestigt de natuuranalyse van het ministerie van Landbouw. In grote delen van Nederland moet de uitstoot van stikstof drastisch omlaag. Vooral voor boeren zal dat enorme gevolgen hebben: de veestapel zal flink moeten krimpen. Protesten zijn al aangekondigd.
Wie goed naar de kaart (zie hieronder) kijkt die vandaag wordt vrijgegeven door het ministerie van Landbouw, Natuur en Waterkwaliteit, die ziet: dit gaat een enorme verbouwing van ons land zijn. Want er moet veel, heel veel stikstof bespaard worden.
Veel minder stikstof
In het regeerakkoord is afgesproken dat in 2030 driekwart van alle natuurgebieden in Nederland een 'gezond stikstofniveau' moet hebben. Daarvoor moet gemiddeld, over heel Nederland, de stikstofuitstoot met zo'n 50 procent omlaag ten opzichte van 2018.
Maar niet overal moet evenveel bespaard worden. Wáár precies meer of minder stikstof bespaard moet worden, dat heeft het ministerie voor het eerst in kaart laten brengen.
Per gebied in provincies zijn doelen vastgesteld. Die lopen op tot 70 procent minder stikstofuitstoot in 131 gebieden direct rondom natuurgebieden. In natuurgebieden zelf moet zelfs 95 procent van de uitstoot bespaard worden. In Gelderland moet in veel gebieden 58 procent stikstofuitstoot bespaard worden, in grote delen van de rest van het land gaat het om 47 procent.
Hóe de stikstof in al die gebieden vervolgens bespaard moet worden, dat is aan de provincies. Zij krijgen tot 1 juli 2023 de tijd om plannen te maken die uiteindelijk moeten optellen tot dat ene, grote doel: dat driekwart van de natuurgebieden weer een gezond stikstofniveau heeft.
Leidraad
De percentages die genoemd worden op de kaart zijn een leidraad, zeggen ambtenaren van het ministerie van LNV. Om een voorbeeld te noemen: in natuurgebieden moet de uitstoot met 95 procent omlaag. Maar niet overal zal dat lukken. Provincies mogen er dan ook voor kiezen om elders in hun provincie iets meer te besparen, en in het natuurgebied zelf iets minder.
Maar uiteindelijk moeten ze wel aan hun stikstofdoelen komen, benadrukken de ambtenaren. Dat is onontkoombaar en niet onderhandelbaar, zei ook minister Van der Wal van Natuur en Stikstof eerder al. De provincies moeten dus echt aan de bak.
Gevolgen
Want dat dit enorme gevolgen voor heel veel boeren in Nederland gaat hebben, dat is duidelijk. In gebieden die direct rondom natuurgebieden in Nederland liggen, moet 70 procent stikstofuitstoot bespaard worden. Zelfs als dat een paar procentpunten lager uitkomt, kan dat nog altijd niet bereikt worden zonder dat veel van de boeren in die gebieden stoppen, verhuizen of een rigoureus andere bedrijfsvoering gaan voeren.
Eerder onthulde RTL Nieuws al dat ambtenaren van het ministerie van LNV er rekening mee houden dat de veestapel ongeveer eenderde kleiner moet worden door de stikstofmaatregelen. Het kabinet hoopt dat dat zo veel mogelijk vrijwillig gaat, maar gedwongen opkoop is nadrukkelijk ook een optie.
Perspectief
Het kabinet hoopt vandaag ook perspectief voor de boeren te schetsen: wat kan er straks nog wél? Heel kort gezegd schetst minister Staghouwer van Landbouw vijf opties voor boeren van de toekomst:
- Technisch innoveren: meer inzetten op schone stallen,
- Extensievere landbouw: dus minder megastallen, meer ruimte per dier en meer kringlooplandbouw
- Een omschakeling naar andere producten of diensten: een camping op de boerderij met minder dieren, of kiezen voor een andere teelt
- Verhuizen
- (Vrijwillig) stoppen
Daar moet wel één heel belangrijke kanttekening bij gemaakt worden: boeren zullen niet altijd helemaal zelf mogen kiezen. De stikstofdoelen kunnen niet gehaald worden door alleen te innoveren, bijvoorbeeld. Het kabinet wil dat provincies met boeren in gesprek gaan om te kijken wat er per erf haalbaar is.
Frits Wester: 'Ingrijpende plannen zorgt voor onrust VVD en CDA'
Politiek commentator Frits Wester: "De plannen van het kabinet om de stikstofuitstoot terug te dringen zijn zeer ingrijpend en zullen daardoor ook tot veel onrust leiden. Niet alleen maken de boeren zich op voor stevige acties, ook binnen politieke partijen begint het flink te rommelen. Dat zal morgen al te zien zijn op het congres van de VVD, waar honderden verontruste leden aanpassing van de plannen eisen. Ook binnen regeringspartij CDA worden leden en bestuurders nerveus. Vooral omdat de uitvoering op het bord van de provincies terechtkomt. Gedeputeerden en statenleden van de gebieden waar de plannen het meest ingrijpend zijn, zoals bijvoorbeeld de Gelderse Vallei en in de Brabantse Peel, lopen nu te hoop bij hun landelijke collega’s in Kamer en kabinet om de plannen aan te passen."
