Inspectie: dossiers die Belastingdienst bij rechter aanlevert onvoldoende

De inspectie spoort de Belastingdienst aan om ervoor te zorgen dat dossiers compleet zijn. "Dit gaat over de rechtsbescherming van burgers en bedrijven", zegt inspecteur-generaal Bart Snels. "Als een zaak voor de rechter komt, dan moet die alle informatie hebben, want dat zorgt voor een eerlijke rechtszaak."

Advocaten beklaagden zich twee jaar geleden al tegen RTL Nieuws dat het in fiscale zaken vaak 'duwen en trekken' is om het hele dossier op tafel te krijgen. "Dan sta je met één-nul achter", zei een van hen. Dat maakt het lastiger om een goede verdediging te voeren in de rechtszaal. 

Niet opblazen

Toenmalig staatssecretaris van Financiën Van Rij erkende dat er wel eens iets mis gaat. Maar volgens hem ging het slechts om incidenten. "Ik wil echt het beeld tegenspreken dat dit schering en inslag zou zijn, want dat is gewoon niet zo. Iedere uitspraak is er één te veel, maar we moeten het niet opblazen."

Kijk hier het interview met Van Rij terug:

Toch vond de inspectie de signalen zorgelijk en stelde een onderzoek in. Uit bestudering van vijf omvangrijke belastingzaken komen patronen naar voren waaruit blijkt dat dossiers niet altijd compleet worden aangeleverd.

Stukken buiten dossiers

Als een geschil over een belastingaangifte tot een rechtszaak komt, schrijft de wet voor dat 'alle op de zaak betrekking hebbende stukken' aan de rechter moeten worden voorgelegd. Maar in de praktijk wordt daar door medewerkers van de Belastingdienst een verschillende vertaling aan gegeven, waardoor stukken soms onterecht buiten het dossier worden gehouden dat aan de rechter wordt voorgelegd.

Verder concludeert de inspectie uit gesprekken met betrokkenen dat sommige medewerkers van de Belastingdienst rechters niet willen overspoelen met informatie. Daarom maken ze zelf al een selectie van de stukken. Ook al schrijft de wet voor dat álle informatie aan de rechter moet worden voorgelegd.

Een 'willen winnen'-mentaliteit zorgt ervoor dat medewerkers niet altijd oog hebben voor de belangen van burgers en bedrijven die tegenover de fiscus staan. Daarnaast ontbreekt het aan structurele tegenspraak en reflectie.

Incompleet

De Belastingdienst werkt bovendien nog altijd met allerlei verschillende systemen, waardoor het soms lastig is om alle informatie over één zaak bij elkaar te sprokkelen. Ook dat draagt eraan bij dat rechters incomplete dossiers krijgen voorgeschoteld. 

De inspectie beperkte zich in het onderzoek tot vijf zaken, maar noemt het 'aannemelijk' dat de patronen die hierbij aan het licht zijn gekomen ook in andere casussen een rol spelen.

Zorgelijk

Inspecteur-generaal Snels noemt dit zorgelijk. "De Belastingdienst heeft zeer grote bevoegdheden richting burgers en bedrijven. Het is aan hen om ervoor te zorgen dat de informatievoorziening aan de rechter compleet is."

"Anders kan de rechter ook geen eerlijke uitspraak doen", vervolgt Snels. "Dan is de rechtsbescherming van burgers en bedrijven niet op orde." Of er daadwerkelijk burgers of bedrijven zijn benadeeld door gebrekkige informatievoorziening aan de rechter is niet duidelijk.

Reactie Belastingdienst

De Belastingdienst zegt in een reactie dat het echt alleen om incidenten gaat en dat er zeker geen sprake is van een patroon. Afgelopen jaren zijn allerhande verbetermaatregelen genomen om de compleetheid van dossiers te garanderen, zegt een woordvoerder. “Elke keer dat dit gebeurde of nog zou gebeuren is natuurlijk fout, en daar leren we van om het te voorkomen. Daar is onze aandacht afgelopen jaren steeds op gericht geweest.”