Eerste debat met Wilders bij vlagen fel, regeren met PVV écht uitgesloten

Het SBS-debat was het eerste televisiedebat waar PVV-leider Geert Wilders aan deelnam. Hij heeft zijn campagneplannen namelijk veranderd, vanwege een mogelijke terreurdreiging vanuit België. Hij zei daardoor onder meer het NOS-radiodebat af en ook het RTL-debat van vorige week zondag. Over zijn aanwezigheid bij het SBS-debat zei hij dat het 'de vorige keer wel was bevallen'.

Wilders begon de avond meteen met een aanval op VVD-leider Dilan Yeşilgöz, die antwoordde: "Ik sla een rondje over." 

Wonen

Het eerste onderwerp dat werd besproken, was wonen. Het woningtekort in Nederland heeft immers een grote invloed op iedereen. Zo werden de politici geconfronteerd met een vrouw wiens dochter al zeven jaar op de wachtlijst staat voor een sociale huurwoning, zonder succes. De vrouw vroeg aan CDA-leider Henri Bontenbal hoe hij dat ging oplossen.

De CDA'er gaf aan dat gemeentes zelf moeten kunnen bepalen hoe woningen verdeeld worden, GroenLinks-PvdA-voorman Frans Timmermans benadrukte dat er vooral veel huizen moeten worden gebouwd en Wilders stelde dat Nederlanders voorrang op woningen moeten krijgen. Hij begon daarbij al gauw over een complete asielstop.

De partijen waren het wel eens over een ding: er moeten minder regels en procedures in de huizenbouw komen.

Asiel en migratie

Niet geheel verrassend duurde het debat over asiel en migratie het langst. Presentatoren Wilfred Genee en Merel Ek waren overigens wel voorbereid op het door elkaar praten van de politici: met een toeter en een bak water in de aanslag, beloofden ze eventuele chaotische gesprekken op te breken. Alleen de toeter werd uiteindelijk gebruikt.

Een man uit Rotterdam die in het publiek zat, gaf aan zich niet langer thuis te voelen in zijn eigen buurt en vroeg aan Bontenbal wat hij daaraan zou willen doen. De CDA-leider gaf daarbij aan in te willen zetten op de integratie van immigranten, door te helpen bij het leren van de Nederlandse taal en het vinden van een baan. 

Wilders ging daarop in door de zorgen van de man uit het publiek te herhalen, wat Yeşilgöz aangreep om haar eigen punten te maken. Zij maakte daarbij duidelijk mensen de deur te wijzen, wanneer ze zich niet zouden houden aan de Nederlandse normen en waarden. 

Ze verweet daarbij dat Wilders volgens haar 'geen enkele capabele minister heeft neergezet'. "De PVV bestaat uit één man met een Twitteraccount", sprak Yeşilgöz. "Verder is het helemaal niks." Die opmerking kon rekenen op veel applaus uit de zaal.

Zorgkosten

Ook een thema dat bij de vorige verkiezingen een belangrijke rol speelde kwam terug: het eigen risico bij de zorgverzekering. Een vrouw die zegt bepaalde zorg te mijden omdat ze het eigen risico moeilijk kan betalen, vroeg aan Yeşilgöz wat de politica gaat doen om de zorgkosten eerlijker te verdelen.

Yeşilgöz gaf daarbij aan dat er vooral gekeken moet worden naar de algehele zorgkosten, dus wat de overheid kwijt is aan het betalen van de zorg. Volgens haar moet de politiek hiervoor moeilijke keuzes maken. Het verminderen van het eigen risico zit er daarom volgens haar niet in, maar ze beloofde de vrouw het leven via andere wegen goedkoper te maken, door bijvoorbeeld de brandstofaccijns niet te verhogen.

Wilders gaf - net als de vorige keer - aan het volledige eigen risico af te willen schaffen. Timmermans noemde Wilders vervolgens 'de grootste gratis bierbrouwer ter wereld', omdat de PVV het verkiezingsprogramma nooit laat doorrekenen op haalbaarheid. 

Na afloop van het debat was Wilders als enige niet beschikbaar voor commentaar. Hij vertrok direct.

Rustiger dan twee jaar geleden

"Twee jaar geleden was dit SBS-debat het begin van de stijging van Geert Wilders in de peilingen. Nu was het bij vlagen fel maar ging het er iets rustiger aan toe", zegt politiek verslaggever Floor Bremer. "Wilders sprak vooral felle taal om zijn achterban te behagen. De drie andere partijleiders maakten vooral duidelijk dat ze niet met Wilders willen regeren."