Anika wil zichzelf nooit meer snijden: 'In het nieuwe jaar richtte ik een bloedbad aan'

"De eerste keer dat ik mezelf met een mes sneed weet ik nog goed, al herinner ik me de precieze aanleiding niet meer. Maar ik weet nog dat ik in een slechte bui was, vol zelfhaat. Ik sloeg en krabde mezelf, maar dat was niet voldoende. Het gaf mij namelijk niet meer genoeg afleiding en andere pijn dan de zwaarte die ik in mijn hoofd voelde. Ik had iets extra’s nodig.

In mijn kamer pakte ik mijn passer, waarmee ik in mijn arm kraste. Ook dat hielp niet om rustig te worden. Toen dacht ik aan de gereedschapskist die op zolder stond. Stiekem pakte ik daar een stanleymes uit en glipte ik terug naar mijn kamer. Daar sneed ik mijn armen open. Het bloed gutste eruit en de scherpe pijn verdoofde mijn mentale pijn. Het was heftig, maar toch gaf het me een goed gevoel. Tegelijk besefte ik heel goed dat ik nu een gevaarlijke grens was overgegaan."

"Al mijn hele leven heb ik moeite met het reguleren van mijn emoties. Als peuter had ik heftige driftbuien waarbij ik met mijn hoofd op de grond of tegen de tafel sloeg. Mijn geschrokken ouders vroegen de huisarts om raad, maar die zei dat het gewoon de peuterpuberteit was. Dat was niet zo, ik bleef mezelf verwonden als ik van streek was. Dan krabde, beet of sloeg ik mezelf. De aanleiding kon van alles zijn, bijvoorbeeld ruzie met een vriendin. Dat trok ik mezelf dan heel erg aan. Ik werd dan heel boos op mezelf, en die woede reageerde ik letterlijk op mezelf af."

Buitenbeentje 

"De overgang van de basisschool naar de middelbare school vond ik heel heftig, voor mijn gevoel moest ik helemaal opnieuw beginnen. Ook waren mijn ouders inmiddels uit elkaar gegaan, terwijl verder bijna niemand in mijn klas gescheiden ouders had. Ik voelde me daardoor een buitenbeentje. Ik werd neerslachtig, huilde veel en had geen zin meer in eten of school.

Op mijn veertiende kreeg ik de diagnose depressie. Nog steeds verwondde ik mezelf vaak, ook om met de druk om te gaan die ik mezelf had opgelegd. De lat had ik heel hoog gelegd: ik mocht geen onvoldoendes halen en stortte me obsessief op mijn schoolwerk. Met hoge cijfers zouden mensen mij wel aardig vinden, dat idee had ik in mijn hoofd. Totaal niet realistisch natuurlijk. Het gaf alleen maar meer stress, en daar kon ik helemaal niet goed mee omgaan."

"Ik was achttien toen ik mezelf voor de eerste keer stiekem met een stanleymes in mijn armen sneed. Het waren diepe wonden en mijn rechterarm zat onder de sneeën. Dat viel natuurlijk niet lang verborgen te houden, dus de volgende dag vertelde ik het aan mijn moeder en ik liet haar mijn arm zien. Zij schrok daar enorm van en riep uit: 'je spoort niet!' Dat raakte me zo erg dat ik huilend naar boven liep. Terwijl ik nu, ruim twintig jaar later, mijn moeder beter begrijp. Zij voelde zich machteloos en was wanhopig. Maar toen voelde ik me vooral afgewezen en alleen. Het was het startsein van jarenlange automutilatie."

Onder de littekens 

"Ik volgde eindeloze therapieën en ben zelfs een jaar opgenomen geweest. Soms verminderde ik het snijden, maar vroeg of laat viel ik altijd terug. Ook omdat er bij de therapie gedacht werd: jezelf snijden mag niet, dus we hebben het er maar niet over. Dat werkt natuurlijk niet. De onderliggende oorzaken – dat ik mezelf zo’n waardeloos slecht persoon vond – werd nooit goed aangepakt.

Ik had geen vaardigheden om met stress, spanning of verdriet om te gaan. Alleen door te snijden werd ik rustig. Ik dacht op zulke momenten: ik zit toch al onder de littekens, wat maakt het uit als er meer bij komen. Dan sneed ik mezelf, en vervolgens kreeg ik last van schuldgevoelens naar mijn man en familie toe, die zich vreselijke zorgen om mij maakten. En dat versterkte weer mijn zelfhaat. Het werd een vicieuze cirkel die heel moeilijk te doorbreken was."

"Het omslagpunt kwam vijf jaar geleden vlak na oud en nieuw. De feestdagen zijn altijd moeilijk voor mij geweest, ook door de vakantie die daarbij hoort. Dan valt voor mij alle structuur weg en daar kan ik moeilijk mee omgaan. Die kerst kwamen er oude trauma’s omhoog en lag ik dagen depri in bed. Voor mij waren die feestdagen helemaal niet feestelijk, en die donkere gevoelens reageerde ik weer op mezelf af."

Negativiteit rondom zelfbeschadiging

"Ik sneed mezelf in de keuken met een mes in mijn onderarm. Het werd een bloedbad, zo ernstig dat zelfs ik ervan schrok. Midden in de nacht belde ik mijn zusje die mij naar de huisartsenpost moest brengen, omdat de diepe wonden gehecht moesten worden. Ze was bezorgd, maar ook boos omdat ik alleen maar met mezelf bezig was en totaal niet doorhad wat het met hen deed. Ook mijn man was heel erg teleurgesteld in mij. En mijn vader verzuchtte dat hij niet meer wist hoe hij mij moest helpen.

Deze dramatische nacht was voor mij een omslagpunt. Ik besefte dat ik mijn man zou kwijtraken en dat mijn familie hun handen van mij af zouden trekken als ik zo zou doorgaan. Er hing inmiddels zoveel negativiteit rond mijn zelfbeschadiging, dat het mij steeds minder opleverde. En nog belangrijker: ik wílde het mezelf ook niet meer aandoen."

"Gesprekken met de praktijkondersteuner van mijn huisarts hebben mij daarna goed geholpen. Daar ging ik voor het eerst dieper in op waarom ik mezelf sneed en waarom ik geen andere afleiding zocht. Ik leerde liever voor mezelf te zijn. Onder die pijn zat een kwetsbaar meisje dat haar ei niet kwijt kon en hunkerde naar liefde, en daar kreeg ik steeds meer mededogen mee. Het is van mij nooit aandachttrekkerij geweest, iets wat sommige mensen denken over automutilatie. Ik kón gewoon niet anders en het snijden werd haast een verslaving."

Afleiding vinden bij 'zo'n bui'

"Langzaam leerde ik de gezonde Anika kennen en zocht ik naar manieren om beter met emoties om te gaan, en waar ik afleiding kon vinden als ik zo’n bui voelde aankomen. Tegenwoordig ga ik dan sporten, of ik praat met mijn man of zus. En soms neem ik een rustgevend medicijn, dat helpt ook. Ik weet nu wat mijn triggers zijn en waar ik hulp kan krijgen.

Na die januarinacht vijf jaar geleden heb ik mezelf niet meer met een mes gesneden. Wel heb ik mezelf nog met een nagelschaartje verwond – en dat vind ik toch minder erg dan met een mes – maar dat is inmiddels ook alweer een jaar geleden."

"Mijn zelfbeeld is zoveel beter geworden. Zelfbeschadiging past niet meer bij mij, die persoon ben ik niet meer. En het hoeft ook niet meer, het geeft mij heel veel vertrouwen om me zonder te snijden door het leven te slaan, met alle ups en downs die daarbij horen.

Ook de feestdagen gaan me nu makkelijker af, ik kan er tegenwoordig zelfs van genieten. Ik word steeds sterker en het is mijn allergrootste wens dat ik mezelf nooit meer beschadig. Ik wil dat mezelf niet meer aandoen en ook niet de mensen die ik liefheb. Het is een mooie belofte die ik mezelf ook in het nieuwe jaar graag weer doe."

Hier lees je meer over Anika’s leven.

Wil je geen aflevering van deze rubriek missen? Klik dan op de Nooit Meer-tag hieronder en vervolgens linksboven op 'Volgen'.

Nooit meer? 

Wil jij ook je verhaal kwijt en vertellen wat je 'nooit meer' wil meemaken, doen of juist laten? We zijn benieuwd naar jouw verhaal. Mail ons op weekendmagazine@rtl.nl