Gatver, vind jij die beelden van pokken en wondjes ook zo vies? Dit is waarom

De beelden van apenpokken vliegen je de afgelopen dagen om de oren. In veel landen zijn deze week namelijk gevallen opgedoken van het apenpokkenvirus. Ook in Nederland is het virus inmiddels vastgesteld.

Blaasjes over hele lijf

Iemand die besmet is met het apenpokkenvirus krijgt in eerste instantie last van griepachtige klachten, maar daarna verspreiden er blaasjes over het hele lichaam die erg doen denken aan waterpokken. Deze blaasjes gaan na twee weken weer weg en zien er zo uit (scrol snel verder als je niet nóg zo'n misselijkmakende rilling wil):

Maar wat is de reden dat we hier van walgen? Daarvoor moeten we de geschiedenis in, legt Tybur uit. Hij is hoogleraar psychologie en infectieziekten aan de Vrije Universiteit Amsterdam en heeft onder meer onderzoek gedaan naar het gevoel van walging. Hieruit is gebleken dat het evolutionair bepaald is dat we walgen van dingen die ons ziek kunnen maken.

Walging is een buffer

"Het menselijke ras heeft al duizenden generaties te maken met ziektesymptomen zoals uitslag, bultjes of pokken." Wanneer we zulke plekjes zien, zijn we ons ervan bewust dat er mogelijk een infectie is, legt Tybur uit. "We zijn dusdanig geëvolueerd, dat we een gevoel van walging krijgen als we zoiets zien. Dan houden we het liefst afstand en willen we er niet bij in de buurt komen of het aanraken." Walging is dus eigenlijk als een buffer, tussen jouw lichaam en de infectie.

In totaal zijn er drie verschillende soorten walging, bleek uit het onderzoek van Tybur. Allereerst is er de walging waar we het net al over hadden: het walgen van dingen die ons ziek kunnen maken. Daarnaast walgen we van intimiteiten met iemand tot wie ons niet aangetrokken voelen, zoals een broer of iemand die niet jouw type is. Ten slotte is er morele walging, dan voel je afkeer over morele kwesties zoals bijvoorbeeld stelen van arme mensen. "Voor elke categorie geldt dat het ons helpt te overleven", legt Tybur uit. "Elk soort walging heeft een functie, zoals bijvoorbeeld het voorkomen dat we ziek worden, of het vermijden van incest."

Vreemden vinden we vies

Maar het is afhankelijk van de situatie en de persoon hoeveel en óf je walging je voelt. Heeft een vriend, ouder, kind of partner bijvoorbeeld een vervelende uitslag (of zelfs apenpokken), dan vinden we dat minder vies dan als het gaat om een vreemde of iemand op een foto. Dit komt omdat er sociale consequenties aan kunnen zitten. "Je kan vrienden verliezen als je je walging uitspreekt over bijvoorbeeld een wratje of een moedervlek." 

Dus we kijken er niet raar van op als een ouder bijvoorbeeld zonder (al te veel) problemen crème smeert op de waterpokken of huiduitslag van hun kind, legt Tybur uit. "Dat is eigen. Maar stel je eens voor dat je een zalfje moet smeren op de pokken van een ander, iemand die je niet kent." Voel je die rilling weer? Juist, walging. "Want we willen er niet mee in aanraking komen."