Kabinet noemt één jaar voor wegwerken 500 tot 600 piekbelasters 'ambitieus'

Remkes concludeerde vorige week dat het noodzakelijk was om 500 tot 600 piekbelasters zowel uit de agrarische sector als uit het bedrijfsleven, binnen een jaar uit te kopen. Daarmee zou de stikstofneerslag op de natuur snel worden verminderd.

Door die piekbelasters uit te kopen zou er voorrang kunnen worden gegeven aan het vergunnen van bouwprojecten en de zogenoemde PAS-melders. 2500 PAS-melders zouden daardoor een vergunning kunnen krijgen.

Ambitieus

Maar het kabinet lijkt dat een lastig haalbare termijn te vinden. Bij aankomst bij de ministerraad zei minister voor Natuur en Stikstof Christianne van der Wal al 'een heel ambitieus stukje tekst in het rapport van Remkes'.

Het kabinet schrijft nu aan de Kamer: "Het kabinet wil als het gaat om de piekbelasters, met ondernemers uit diverse sectoren een gefaseerde aanpak bespreken. Deze gesprekken – op basis van vrijwilligheid - gaan in eerste instantie over het aanpassen of verplaatsen en pas daarna over het vrijwillig op- of uitkopen van een bedrijf. Het kabinet realiseert zich dat dit traject grote impact heeft en vindt het door Remkes genoemde tijdpad van 1 jaar ambitieus."

Of de deadline inderdaad haalbaar en realistisch is, moet blijken, zegt Van der Wal in een toelichting na afloop van de ministerraad. Ze wil hier de komende weken naar kijken, 'omdat er ook geen uitgewerkt plan ligt'.

'Uitkoopregeling vanaf januari'

Mark van den Oever van Farmers Defence Force zegt vrijdagavond tegen RTL Nieuws gebeld te zijn door minister Van der Wal met de mededeling dat er januari een uitkoopregeling komt voor alle dieren, waar boeren op kunnen inschrijven.

"Een eerste stap in de goede richting", noemt de voorman van de boerenactiegroep het. "Maar er moet nog heel wat geregeld worden."

Onteigenen

Van der Wal zegt 'juridische twijfels' te hebben over de mogelijkheid om de meest vervuilende stikstofuitstoters te onteigenen en zo andere uitstoters te legaliseren. Stikstofgespreksleider Johan Remkes had voorgesteld een einde te maken aan de uitstoot van de grootste 'piekbelasters'. Met die ruimte kunnen boeren en andere bedrijven die buiten hun schuld om geen vergunning hebben (PAS-melders genoemd) dan wél een geldige vergunning krijgen.

Maar het 'rechtstreeks inzetten' van die ruimte voor de melders, zal lastig liggen als een boer of ander vervuilend bedrijf niet wil stoppen of verplaatsen. "Als je überhaupt een boer onteigent heb je grondslag nodig", legt Van der Wal uit. "En die grondslag mag alleen maar zijn: het algemeen belang. Dat zou kunnen zijn: de staat van de natuur. Maar dan moet de opbrengst wel daar naartoe." Dat iemand moet stoppen met zijn bedrijf zodat een ander bedrijf stikstof kan uitstoten, zal dus juridisch geen reden zijn om een boer te onteigenen.

2030 blijft staan

In november komt het kabinet met de hoofdlijnen voor de toekomst van de landbouw. Dit bevat de basis voor het landbouwakkoord, waarvan het streven is deze in het eerste kwartaal 2023 te sluiten. Ook over de wijze waarop nadere invulling wordt gegeven over de aanpak van de piekbelasters wordt de Tweede Kamer in november geïnformeerd.

De halvering van de stikstofuitstoot in 2030 zoals het kabinet van plan was, blijft voorlopig staan, zoals Remkes ook had aanbevolen. De suggestie van Remkes om twee ijkmomenten (2025 en 2028) in te bouwen waarop wordt bekeken of 2030 nog haalbaar is, neemt het kabinet ook over. 

Gedwongen uitkoop

Remkes had in zijn rapport ook flinke kritiek op de aanpak van het kabinet, zoals op het stikstofkaartje dat minister Van der Wal in juni presenteerde. Hij adviseerde dat die kaart van tafel ging en wordt vervangen door regionale kaarten komen die minder gedetailleerd zijn.

Van der Wal zei tijdens de presentatie van het rapport direct toe dat het gewraakte stikstofkaart van tafel is.

Remkes bemiddelde de afgelopen maanden tussen het kabinet en de landbouwsector nadat grote onrust was ontstaan over de kabinetsplannen om de stikstofuitstoot te verminderen. Hij voerde verschillende gesprekken over het gevoelige onderwerp en de toekomst van landbouw en natuur in Nederland. Hij sprak met boeren, actiegroepen, ministers, natuur- en milieuorganisaties en provinciebestuurders.

Krappe voldoende

Eerder deze week bleek uit een ledenraadpleging van land- en tuinbouworganisatie LTO Nederland dat zij het rapport van Remkes een krappe voldoende geven. De termijn van een jaar om piekbelasters aan te pakken zien de leden als onhaalbaar.

Van der Wal noemde de uitslag van de ledenraadpleging voorafgaand aan de ministerraad een 'mooi vertrekpunt om samen verder te gaan'.