Eierprijs fors hoger: 'Perfecte storm van vogelgriep en duurder voer'

Lekker, een eitje bij je ontbijt. Maar de gemiddelde prijs van een ei in supermarkten (exclusief Aldi en Lidl) was begin december bijna 21 procent hoger dan een jaar eerder, blijkt uit onderzoek van marktonderzoeksbureau IRI.

Eieren werden in een hoger tempo duurder dan een gemiddeld mandje boodschappen. De inflatie was in november 9,9 procent. 

Scheelt bijna 50 cent

Voor wie denkt: een prijsstijging van 23,5 cent naar bijna 28,5 cent is niet veel, het scheelt per doosje wel bijna 50 cent, zegt Rini Emonds, die zich bij IRI bezig houdt met de detailhandel.

De enorme prijsstijging wordt veroorzaakt door een samenloop van omstandigheden, verklaart Peter van Horne, econoom pluimveehouderij aan Wageningen University & Research. "Een perfecte storm."

Grotere vraag

Zo is de vraag naar eieren, die tijdens corona was gedaald, weer hersteld tot het oude niveau, zegt hij. Daar komt nog bij dat in december, vooral rond kerst, de vraag naar eieren altijd een stuk hoger is, vertelt Van Horne.

In de zomer zijn veel consumenten immers met vakantie, waardoor ze in Nederland minder eieren kopen. En rond kerst gaan we met z'n allen juist meer bakken, waar vaak eieren voor nodig zijn, zegt hij.

Niet alleen consumenten kopen overigens eieren. Onder meer koekjesfabrieken, spaghettimakers en mayonaiseproducenten hebben ook eieren nodig. "Ze móeten wel eieren kopen, ongeacht wat ze kosten, anders kunnen ze niet produceren", zegt Van Horne. Ook dat stuwt de prijs van eieren.

Minder aanbod

Terwijl de vraag is gestegen, zijn er juist minder eieren beschikbaar, gaat Van Horne verder. Dat komt door de uitbraak van vogelgriep, die vorig jaar oktober begon. In Europa is sprake van de dodelijkste uitbraak in Europa ooit, aldus de Europese gezondheidsdienst ECDC.

Ook in Nederland zijn er legkippen (kippen die worden gehouden voor de eieren) geruimd, deels uit voorzorg. Er zijn nu dus eenvoudigweg minder kippen bij pluimveehouders die eieren kunnen leggen.

In de VS is eveneens sprake van vogelgriep en zijn er kippen geruimd. En dat heeft ook invloed op de wereldwijde markt voor eieren en daarmee weer op de prijs in Nederland, aldus Van Horne.

Pluimveehouders krijgen niet alle gestegen kosten volledig vergoed door supermarkten, zegt Bart-Jan Oplaat, Voorzitter van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders. Er zijn volgens hem daardoor pluimveehouders die het even aankijken en hun stallen een tijdje (deels) leeg laten staan. Dat is financieel gunstiger, omdat ze anders verlies draaien. 

Duurder voer

De kosten voor kippenboeren zijn namelijk fors gestegen. Door de oorlog in Oekraïne is het lastiger geworden om graan (een belangrijk bestanddeel van kippenvoer) uit dat land te importeren. Kippenvoer is ongeveer 50 procent duurder in prijs gestegen en voer is goed voor circa tweederde van de kosten van kippenboeren, aldus Oplaat.

"Als de belangrijkste kostenpost zo  veel stijgt, dan zie je dat in de prijs. Boeren moeten wel wat verdienen, anders laten ze de stallen leeg", aldus Van Horne.

Verder zijn de energiekosten gestegen. Deze vormen zo'n 15 procent van de kostprijs, aldus Oplaat. Hogere energiekosten raken pluimveehouders dus weliswaar minder hard dan de hogere voerkosten, maar ook deze kosten moeten wel worden betaald.

Wachten op nieuwe kippen

Je zou zeggen dat kippenboeren meer kippen gaan houden, zodat ze de productie van eieren kunnen vergroten. Maar nog afgezien van de vraag of hun hogere kosten wel vergoed krijgen, is dat te eenvoudig gedacht. Zo moet je jonge kippen bestellen en daar moet je vijf tot zes maanden op wachten, aldus Van Horne.

"Daarbij weet je niet wat de prijs van eieren is over vijf tot zes maanden. Voor hetzelfde geld is de vraag dan ingestort", aldus Van Horne. Sowieso is er in de zomer minder vraag. Leghennen leggen gedurende anderhalf jaar eieren, dus voor die periode leggen kippenboeren zich vast als ze jonge legkippen kopen.

'Prijs voorlopig nog hoog'

Voorlopig blijft het eitje bij het ontbijt of voor in de cake duur, denkt Van Horne. Zo is het begin april Pasen en dat is, samen met december, een periode dat de vraag hoog is. 

En zoals het er nu naar uitziet is er straks te weinig graan uit Oekraïne, dat kan worden verwerkt in kippenvoer, vult Oplaat aan.

Of de voerprijs later in 2023 omlaag gaat hangt volgens hem af van de eerste graanoogsten, in met name Oekraïne en Frankrijk. Dat gebeurt in augustus en september. "Als er in Frankrijk een droge zomer is, zoals afgelopen jaar, dan is er een groot probleem. Het eind van de hoge eierprijzen is nog niet in zicht", zegt Oplaat.

In deze video zie je dat boodschappen steeds duurder worden: