Conflict Soedan opgevlamd, wat is er aan de hand?

Bij gevechten tussen het regeringsleger van generaal Burhan en de paramilitaire groepering Rapid Support Forces (RSF) van generaal Hemetti, zijn zeker tientallen doden gevallen. Vier vragen over het conflict in het Oost-Afrikaanse land.

1. Komt deze geweldsuitbarsting onverwacht? 

Niet helemaal. Er woedt al langer een strijd om de macht in Soedan. In 2021 vond er een staatsgreep plaats. Sindsdien is generaal Burhan er aan de macht.

"Sinds die coup is het land heel snel achteruit gegaan", zegt Anette Hoffmann, onderzoeker bij Instituut Clingendael. Van 2006 tot 2007 en van 2016 tot 2020 woonde ze in Soedan.

Vorige week zou een nieuwe burgerregering worden gepresenteerd. Die regering, samengesteld na overleg tussen verschillende partijen, had juist rust moeten brengen. "Wat we nu zien is precies het tegenovergestelde", zegt Hoffmann. Volgens haar zijn de militairen bang om hun machtspositie kwijt te raken. "Helaas wordt de bevolking nu het slachtoffer van die machtsstrijd."

"Sinds oktober 2021 is er geen functionerende regering. De onveiligheid is toegenomen. In de hoofdstad Khartoem is er vanwege de armoede veel misdaad, en de machtsstrijd die we nu uitgevochten zien worden was al op kleinere schaal aan de gang in de regio Darfoer, in het westen van het land."

2. Is er een oplossing in zicht? 

Voorlopig niet. Zelfs als het regeringsleger de troepen van de RSF uit Khartoem weet te verdrijven, is de grote vraag hoe het verder moet. "Het leger zou het volk moeten beschermen, nu ziet iedereen dat dat niet het geval is", zegt Hoffmann. "Ook de internationale gemeenschap ziet dat." 

"Ik vind dat je nooit mag zeggen dat er geen oplossing is, dat zijn we de bevolking schuldig", zegt Hoffmann. "Toen in 2019 de toenmalige dictator werd afgezet na een burgeropstand, dacht ook iedereen dat dat onmogelijk was. Ik denk wel dat de situatie nu veel moeilijker is. Ik heb niet veel hoop dat de twee partijen snel bij elkaar komen om te onderhandelen."

3. Welke gevolgen heeft dit voor omliggende landen? 

De regio waarin Soedan ligt is erg instabiel. In de Ethiopische provincie Tigray, die aan Soedan grenst, wordt al sinds 2020 gevochten, met honderdduizenden slachtoffers tot gevolg. Ook in buurlanden Eritrea, Tsjaad en de Centraal-Afrikaanse Republiek is de situatie op z'n minst precair te noemen.

"De kans op verstorend effect in de regio is hoog", zegt Hoffmann. Niet in de laatste plaats doordat de partijen die nu tegenover elkaar staan, in het verleden steun zochten in het buitenland. "Generaal Hemetti van de RSF heeft contacten in Ethiopië, generaal Burhan heeft goede contacten met buurland Egypte." Het risico bestaat dat deze landen in de strijd verwikkeld raken.

4.  Zal dit conflict ervoor zorgen dat veel mensen Soedan ontvluchten?

"Mensen hebben op dit moment nog niet de kans om te vluchten", zegt Hoffmann. "Maar zo'n radicale escalatie van geweld, met grote kans op een burgeroorlog, betekent dat de kans op vluchtelingen groot is."

Hoffmann stipt aan dat er in Soedan zelf al veel vluchtelingen zijn en vreest voor hun lot. "Er zijn in Soedan veel vluchtelingen uit Ethiopië en Eritrea. Die zitten voornamelijk in het oosten van het land, waar het regeringsleger de sterkste partij is. Het leger heeft de laatste tijd laten zien dat het geen respect heeft voor de eigen burgers, laat staan voor vluchtelingen."