Advies aan kabinet: minimumbedrag dat nodig is om rond te komen, moet fors omhoog

De Tilburgse Jennifer, moeder van een 13-jarige zoon, leeft al jaren rond het sociaal minimum. Ze werkte altijd, maar kreeg de ziekte van Crohn en werd daarna volledig afgekeurd. Ze krijgt 70 procent van haar salaris als uitkering, huurtoeslag, en gaat soms naar de Voedselbank.

Ze vindt het vooral zwaar voor haar zoon, vertelt ze. "Voor mezelf ben ik wel creatief, maar er is geen geld om eens iets leuks te doen. Je kunt niet meer uit eten. Je moet de hele dag keuzes maken: als ik dit doe, kan ik dat niet. Mijn zoon wil ook wel eens een dagje naar een pretpark."

Jennifer vertelt haar verhaal in deze video:

Ruim een miljoen Nederlanders moet rondkomen van een inkomen rond het sociaal minimum, bijvoorbeeld omdat ze in de bijstand zitten of erg weinig verdienen met hun werk. Het sociaal minimum is het minimale bedrag dat iemand nodig heeft om rond te komen.

Het bedrag, dat wordt vastgesteld door de Rijksoverheid, wisselt per type huishouden en is afhankelijk van leeftijd en leefsituatie: alleenstaand met of zonder kinderen, of samenwonend. Voor huishoudens met minderjarige kinderen wordt het bedrag aangevuld met kinderbijslag en een kindgebonden budget. Voor een alleenstaande van 21 jaar en ouder is het bedrag nu vastgesteld op 1378 euro.

'Tot 500 euro'

Een elfkoppige commissie (bestaande uit hoogleraren, instanties en het Nibud) heeft zich nu voor het eerst - in opdracht van armoedeminister Carola Schouten - gebogen over de vraag of de hoogte van het sociale minimum nog voldoende is.

De conclusie is: nee. Commissievoorzitter Godfried Engbersen, tevens hoogleraar sociologie in Rotterdam noemt de tekorten groot. "Ze lopen op van 200 tot 500 euro per maand. We zien vooral tekorten ontstaan bij gezinnen met kinderen."

Het advies van de commissie is helder: het kabinet moet in actie komen. Dat kan op drie manieren. Het wettelijk minimumloon moet omhoog, de bijstand moet omhoog en de kindregelingen moeten omhoog. 

Het minimumloon ging dit jaar al met 10 procent omhoog, net als de kindgebonden budgetten, maar dat is nog niet genoeg. De commissie heeft al met die verhogingen gerekend.

6 miljard euro

De kosten voor de verhogingen die de commissie voorstelt, bedragen in totaal 6 miljard euro. Het kabinet is aan zet, maar er valt hiermee wel een wereld te winnen, denkt Engbersen. "Geldzorgen veroorzaken mentale problemen en gezondheidsproblemen. Mensen doen niet meer mee, gaan de deur niet meer uit.  Ze worden eigenlijk een soort tweederangsburgers. De gevolgen voor de kinderen die opgroeien in armoede zijn ook enorm."

Kunnen mensen zelf ook wat doen? "In de eerste plaats moet de overheid iets doen om mensen een zekerder bestaan te geven. Maar als mensen ertoe in staat zijn, kunnen ze natuurlijk gaan werken, of meer gaan werken. De overheid kan daarbij ook helpen, bijvoorbeeld door een reïntegratietraject."

Volgens de commissie ontstaan de tekorten met name in de loop van volgend jaar als er allerlei regelingen, zoals de energietoeslag, aflopen. "We zien vooral dat mensen met kinderen het moeilijk hebben, vooral ouders met wat oudere kinderen. En dat is natuurlijk extra treurig, hun toekomst wordt daardoor getekend."

Bijstands-bingo

De Tilburgse Jennifer hoopt ook dat de regelingen waar zij gebruik van kan maken toegankelijk en beter op elkaar worden afgestemd. "Als je bij de ene regeling omlaag gaat, kan dat voor een andere regeling weer nadelig uitpakken."

Jennifer krijgt hulp van de stichting Quiet, die opkomt voor mensen die met armoede te maken hebben. Ralf Embrechts, oprichter van de stichting, hoopt dat 'de bijstands-bingo' van mensen wordt aangepakt. "Er zijn 23 regelingen waar arme mensen gebruik van kunnen maken. Daar worden zij knettergek van. Het wordt tijd dat we ophouden met al die regelingen bij de gemeenten, landelijk zouden de uitkeringen en het minimumloon flink verhoogd moeten worden."

De commissie komt in september met een advies over de regelingen.