Na Intertoys heeft Britse aasgier Alteri nu HEMA in het vizier
Warenhuis HEMA dreigt in handen te komen van de Britse aasgier-investeerder Alteri. Die verdient geld aan wankelende winkelketens, ook als dat ten koste gaat van keiharde saneringen en massa-ontslagen. Zoals bij het Nederlandse Intertoys, dat onder de Britten failliet ging.
HEMA gaat spannende maanden tegemoet. Eind vorige week ging de Amsterdamse rechtbank akkoord met de onteigening van het warenhuis, waardoor het definitief in handen komt van een groep schuldeisers.
Die nieuwe eigenaren willen geen winkelbedrijf runnen, maar HEMA zo snel mogelijk doorverkopen. Twee partijen worden daarvoor als grootste kanshebber beschouwd: het Nederlandse Parcom en het Britse Alteri.
Degelijke reputatie
Parcom is een investeerder met een track record van tientallen jaren en een degelijke reputatie. De voormalige participatiemaatschappij van ING zou overwegen op te trekken met de familie achter supermarktgigant Jumbo en voormalig HEMA-eigenaar Marcel Boekhoorn.
Als investeerder met hechte wortels in de Hollandse klei zou Parcom flinke reputatieschade oplopen als het financiële trucs op HEMA loslaat waarvan het zelf beter wordt, maar het warenhuis slechter.
Winkelsaneerder
De tweede grote kanshebber op HEMA, het Britse Alteri, is een heel ander type investeerder. Het investeringsfonds bestaat nauwelijks zes jaar, en is niet ingebed in het Nederlandse bedrijfsleven.
Alteri werd eind 2014 opgericht door Gavin George, een Britse ex-accountant die zijn sporen verdiende bij winkelsaneerder GA Europe. De investeringen in de Benelux staan sinds 2016 onder hoede van de in Delft opgeleide Arnold Vos.
Hun fonds wordt gefinancierd door het controversiële Apollo, de Amerikaanse private equitygigant met een beheerd vermogen van ruim 300 miljard dollar. Het privévermogen van de door persbureau Bloomberg als 'meedogenloos' omschreven Apollo-topman Leon Black wordt geschat op 9,3 miljard dollar.
Alteri, dat naar eigen zeggen een investeringshorizon van slechts 3 tot 5 jaar heeft, presenteert zich als specialist in het gezond maken van kwakkelende winkelbedrijven. De praktijk is soms anders.
Duizenden banen weg
Afgelopen jaren bleek dat Alteri vaak winkelketens met een vlekje koopt, om er links- of rechtsom nog geld uit te knijpen. Daarbij deinst de investeerder niet terug voor keiharde saneringen, surseances, faillissementen of massa-ontslagen.
Zo investeerde Alteri in 2015 en 2016 in de Britse winkelketens Brantano UK, Jones Bootmaker en Austin Reed. Bij die drie ketens verdwenen binnen twee jaar 3700 banen, berekende RTL Z eerder.
Intertoys
Die twijfelachtige reputatie kon niet voorkomen dat Alteri ook toesloeg in Nederland. Eind 2017 namen de Britten speelgoedketen Intertoys over van het wankelende Blokker Holding.
Intertoys was toen nog een gigantisch bedrijf met 500 winkels, waaronder ruim 100 franchisevestigingen. Alleen al bij de eigen winkels en de twee distributiecentra werkten ruim 4000 mensen.
Glanzende toekomst
De overname van Intertoys werd verkocht als een fantastische deal. In een persbericht kwamen de topmannen van Blokker en Alteri speeksel tekort om de glanzende toekomst van de speelgoedketen te schetsen.
"Alteri's betrokkenheid en investeringen zullen Intertoys in staat stellen verder te bouwen aan het merk, de online mogelijkheden en het winkelnetwerk", jubelde een toenmalig Blokker-bestuurder. "Met de ondersteuning van Alteri kan Intertoys haar plannen (…) versneld en effectief uitvoeren."
Keihard failliet
Maar evenals met de drie Britse winkelketens liep het ook met Intertoys niet goed af. Veertien maanden na de overname liet Alteri het bedrijf keihard vallen. De speelgoedgigant ging in februari 2019 failliet.
Uit het curatorenverslag bleek niet veel later dat Alteri zichzelf een ijzersterke uitgangspositie had verschaft om toch flink te kunnen verdienen aan het faillissement.
Opmerkelijk is dat curatoren Joris Lensink en Jasper Berkenbosch zich desondanks positief over Alteri uitlieten, mede omdat de Britten wat miljoenen aan de failliete boedel gunden. Hoeveel Alteri zelf uit de boedel haalde, wilden de curatoren destijds niet verklappen.
Lensink en Berkenbosch reageerden afgelopen dagen niet op herhaalde verzoeken om hun ervaringen met Alteri toe te lichten.
Schim
Intertoys werd na het faillissement doorgestart door een vage Portugese investeerder, die haar prachtige beloftes echter evenmin nakwam. Binnen een half jaar verkocht zij de restanten van de speelgoedketen terug aan Blokker Holding.
Van Intertoys resteert een schim, met slechts 200 winkels (waarvan 80 franchises) en 1100 eigen werknemers. Dat is ongeveer een kwart van het personeelsbestand van vóór de overname door Alteri.
Vakbondsbestuurder Martijn den Heijer van CNV, die zich aanvankelijk enthousiast uitliet over de overname door Alteri, zegt zich achteraf weinig van de Britten te herinneren.
"Zij waren dan ook maar even in beeld. Twee keer knipperen, en ze waren al weer weg. Wel is duidelijk dat zij er niet in slaagden om van Intertoys een florerend bedrijf te maken. Ze hebben niet hun best gedaan om het overeind te houden."
Toch kanshebber
Op het eerste gezicht lijkt het misschien onwaarschijnlijk dat Alteri, na het Intertoys-debacle, nog een serieuze kans maakt om HEMA met haar 19.000 werknemers (inclusief franchisers en buitenlandse winkels) over te nemen.
De huidige eigenaren van HEMA zullen bij de verkoop van het warenhuis echter vooral kijken naar het rendement dat zij kunnen maken. Het is daarom best mogelijk dat zij gecharmeerd zijn van de diepe zakken van Alteri, die de Britten danken aan hun banden met het Amerikaanse Apollo.
Niet uitgesloten
Opmerkelijk is dat zowel het burgerinitiatief 'Koop de HEMA' als HEMA zelf niet onomwonden afstand nemen van Alteri. Hooguit laten zij tussen de regels door hun voorkeur blijken.
HEMA wil niet ingaan op de vraag welke koper zij zou verkiezen; Parcom of Alteri. Maar wel zei het warenhuis vorige week in een persbericht samen met de schuldeisers te zoeken naar 'een eigenaar met lange termijn-doelstellingen.'
Hema als pinautomaat
Dat geldt ook voor het initiatief dat kapitaal ophaalt bij HEMA-fans om mede-eigenaar te worden van het warenhuis. "Wij kennen de achtergronden van de kandidaten, maar sluiten niemand op voorhand uit van samenwerking", aldus voorzitter Anna Grebenchtchikova. "Wel moet zo'n partij zich committeren aan onze voorwaarden."
Het burgerinitiatief wil alleen samenwerken met een koper 'die een duurzame continuïteit van HEMA nastreeft', benadrukt het op haar website. "We kunnen niet werken met een partij die HEMA vooral ziet als een pinautomaat."