Wel een baan, maar geen huis: 'Het is elke dag oorlog in mijn hoofd'

Mabel (31) kan daarover meepraten. Toen haar relatie in 2012 uitging, kwam ze op straat te staan. "Ik verhuis van bank naar bank."

"Het is heel zwaar. Ik heb geen zekerheid, ik heb geen rust", zegt Mabel over haar zwerversbestaan. Ze is er lichamelijk ziek van. Soms moet ze overgeven van de stress. Zeven jaar geleden ging haar relatie na zes jaar uit, maar geld voor een eigen woning had en heeft ze niet. Twee jaar lang woonde ze bij haar ouders, maar toen die uit elkaar gingen, kon dat niet meer. Daarna woonde ze 2,5 jaar antikraak en sinds een jaar of drie verhuist ze van bank naar bank.

Sociaal netwerk

"Ik heb geluk", zegt Mabel. "Ik heb veel lieve mensen om me heen. Ik slaap weleens bij mijn broer of bij vrienden, maar mijn sociale netwerk wordt steeds kleiner." Er zijn steeds minder mensen waar Mabel terecht kan. Niet vreemd, vindt de Jordanese. "Het is een grote inbreuk op iemands privacy. En ik heb ook ADHD en dat wordt erger door deze situatie. Ik heb gelukkig nog nooit in een park of onder een brug hoeven slapen, maar ik ben wel bang dat dit eraan zit te komen."

Elke week komen er in Amsterdam zo'n 24 'economisch daklozen' bij. Mensen die niet verslaafd zijn of een psychiatrisch probleem hebben, maar toch dakloos worden. Omdat er voor hen geen voorzieningen zijn, vallen zij tussen wal en schip. "Ze worden daar afgewezen als zijnde zelfredzaam", vertelt Marit Postma, woordvoerder van De Regenboog, een Amsterdamse organisatie die zich inzet voor daklozen. 

Ook in andere grote steden is het probleem bekend, laten woordvoerders van onder meer Rotterdam, Tilburg, Enschede en Den Haag weten.

Niet alleen de Randstad

Ook Kees (63) uit Harderwijk werd dakloos. Hij is al zijn hele werkzame leven vrachtwagenchauffeur en kwam na een scheiding op straat te staan. Hij vertrok naar een camping, maar daar kon hij maar enkele maanden legaal verblijven. "Ik ben gaan zoeken: waar kan ik een huisje vinden, waar kan ik mijn spulletjes in kwijt, waar kan ik verder leven. Het was of hier illegaal wonen of in de vrachtwagen gaan slapen of onder een viaduct. Want ik had niets."

Vanaf de camping zocht Kees verder, maar kwam bedrogen uit. "Een huurhuisje is niet mogelijk hier met de wachttijden. Ik heb 15 mensen in mijn omgeving gevraagd of ik daar mag logeren, maar dan benadeel ik ze financieel. Dus ze zeggen allemaal nee en dat begrijp ik."

En dus bleef Kees noodgedwongen een tijd op de camping. "Je moet dus illegale dingen gaan doen om legaal te wonen."

Uiteindelijk kwam hij terecht bij de stichting Ontmoeting. Zij hebben woningen voor mensen zoals Kees. Hij heeft hier nu een kamer in een huis met 3 anderen. "Het was voor mij een enorme stap om ja te zeggen om hier te wonen. Ik werk vanaf mijn vijftiende en dan moet je smeken om onderdak in een daklozenopvang. Het was voor mij echt een heel zware stap."

Alex (36) had nog nooit een huis

"Mijn thuissituatie was niet super, mijn Afrikaanse moeder was gescheiden en wist niet precies hoe alles ging in Nederland. Toen ik op mijn 18de een forse telefoonrekening kreeg, nadat mijn telefoon gestolen was, ging het mis. Ik moest hard werken om mijn schulden af te betalen. Doordat ik minder geld overhield, kon ik geen huis betalen. Ik sliep bij vrienden en familie op de bank. Nu heb ik mijn leven alweer een tijd op de rit, maar dat huis lukt nog steeds niet. Telkens is iemand anders me voor. Ik heb een baan, maar slaap nog steeds overal en nergens."

Sociale huurwoningen

Terwijl Mabel fulltime werkt in een ballonnengroothandel heeft ze toch niet genoeg geld voor een woning. Het kopen van een huis zit er vanwege de hoge huizenprijs voor de Amsterdamse niet in. Vrije sectorwoningen zijn te duur en van sociale huurwoningen zijn er te weinig. "Ik kijk elke dag naar kamers, woongroepen, alles. Ik ben er constant mee bezig. Ik sta nu zeven jaar ingeschreven voor een sociale huurwoning, maar steeds eindig ik op de 140ste plek."

Ook Kees loopt tegen de lange wachtlijsten aan: "Ik kijk elke week of er woningen zijn. Afgelopen weekend was er een appartement, maar ja, ik was nummer 91. Nou dan weet ik al hoever het is. En dat in het kleine stadje Harderwijk. Mensen zeggen: 'Je kunt toch overal wonen?' Ja dat kan dus niet. Ik ga met plezier naar mijn werk, dat houdt me op de been. Collega’s kennen mijn situatie en helpen waar dat kan."

Nul zekerheid

Het moeilijkste vindt Mabel dat ze geen stappen kan zetten op deze manier. "Ik heb nul zekerheid. Ik heb het gevoel dat ik nog steeds die tiener ben die in de rondte loopt te kutten. Ik wil ook een leven starten, ik wil ook ooit kinderen krijgen, maar dat is nu heel onverstandig om te doen. Ik zet geen stappen vooruit, ik kom niet verder."

Lichtpuntjes in haar leven zijn er op dit moment eigenlijk niet, zegt de 31-jarige. "Ik vind het helemaal niet fijn om onzeker te zijn over waar ik slaap, wat ik kan gaan doen en wat volgende week weer brengt." Mabels spullen staan bij haar ouders en een goede vriend. "Als ik wat nodig heb, ga ik daar even langs. Niemand ziet aan mij dat ik dakloos ben. Ik douche iedere dag, zie er verzorgd uit. Maar daarachter schuilt een heleboel ellende."

Klein kamertje

Voor de toekomst hoopt Mabel dat ze snel een woonruimte vindt. "Ik hoef geen villa, al is het maar een klein kamertje dat ik míjn plekje kan noemen. Daar ben ik al heel blij mee. De rust, je deur kunnen dichttrekken en gaan slapen zonder gedoe, daar kijk ik zo naar uit. Het hoeft niet in Amsterdam te zijn, maar in de omgeving is wel fijn. Hier is mijn familie, hier is mijn werk. Ik hoop dat ik mensen wakker schud met mijn verhaal. Dat er iets verandert. Als je in mijn hoofd kijkt, is het een grote oorlog. Elke dag weer."