Zonder dat ze het besefte liep Suzanne met een zware depressie rond: 'Ik gleed steeds verder af'

Suzanne was best even van haar à propos, toen het tot haar doordrong dat ze jarenlang met een depressie had rondgelopen. Het gebeurde toen ze voor haar studie geneeskunde een coschap psychiatrie liep op een ouderenafdeling, vertelt ze. 

"Er kwam iemand binnen die zich op het intakegesprek in het bijzijn van zijn familie hartstikke prima voordeed. Hij had nergens last van, zei hij, hij snapte niet waarom hij opgenomen moest worden. Maar zodra de familie weg was, liet hij zijn masker zakken en zag ik een zwaar depressieve man. Toen hij begon te vertellen over hoe hij zich voelde, dacht ik: dit herken ik. Het was alsof ik naar mezelf zat te luisteren, een jaar eerder. Ik had er kennelijk een spiegel voor nodig om te beseffen waar ik al die tijd mee had geworsteld. Het is nota bene mijn werk om ziektes te herkennen en ik had het zelf niet door."

Tuurlijk, ze wist heus wel dat het niet goed met haar ging, in die eerste jaren van haar studie. Ze lag hele dagen op bed, was vreselijk moe, at slecht. In twee jaar tijd kwam ze zeker 20 kilo aan. "En in bed lag ik maar te malen. Ik kon mijn bed niet uit komen om naar college te gaan, maar daar voelde ik me vervolgens rot over. Waarom lukte het mij niet en anderen wel? Ik kwam in een negatieve spiraal terecht waar ik maar niet uit kon komen. Ik gleed steeds verder af in de somberheid."

Negatief zelfbeeld

"Studeren lukte nauwelijks, tentamens haalde ze niet. Wat weer tot gevolg had dat ze zich nog slechter over zichzelf voelde. Zie je wel, ze kon ook niks. Die leraren op de middelbare school, die haar nog net niet uitlachten dat ze geneeskunde ging studeren, die hadden gewoon gelijk gehad. Ze was inderdaad dom. Dacht ze nou echt dat ze árts kon worden? "Het negatieve zelfbeeld dat ik al had, werd steeds meer bevestigd."

De donkerste momenten beleefde ze tijdens haar tweede studiejaar. "Ik had mijn eerste jaar niet gehaald en kreeg een nieuwe kans, waardoor ik net door mocht naar het tweede jaar. Dat gaf me nieuwe hoop, maar toen ik het eerste tentamen gelijk niet haalde, ben ik hard gecrasht. 

Ik kwam gewoon niet meer buiten. Ik heb dagenlang alleen maar op mijn kamer gezeten. Op een gegeven moment was het zelfs te veel moeite om mijn tanden te poetsen of te douchen. Ik heb toen echt weleens gedacht: als dit het leven is, dan weet ik niet of ik nog verder wil."

Vrienden en familie merkten niet dat het niet goed met Suzanne ging. "Ik had me van iedereen afgezonderd. Mijn huisgenoten zag ik niet, mijn ouders sprak ik alleen in het weekend en dan sloot ik me op in mijn kamer om te slapen of te studeren. Mijn beste vriendin had wel door dat er iets was, maar zij kon de vinger er niet op leggen." 

Niet zo gek, vindt Suzanne, want zelf ontdekte ze ook pas wat er aan de hand was geweest, toen het eenmaal beter ging.

Hoe hadden mensen het aan haar kunnen zien, met de kennis van nu? "Normaal ben ik heel sociaal en spreek ik veel met mensen af, maar toen zegde ik alles af. Ik had altijd wel een smoesje klaar waardoor ik niet kon afspreken en trok me steeds meer terug. Dat is denk ik het duidelijkste signaal geweest dat het niet goed met me ging. Dat, en het feit dat ik zoveel aankwam. Als ik foto’s terugkijk van die tijd, zie ik ook een lege blik in mijn ogen."

ADHD-diagnose

In de periode dat Suzanne erachter kwam dat ze een flinke depressie had gehad, doorliep ze een traject voor een ADHD-diagnose. Want ook daar bleek ze al jaren ongediagnosticeerd mee rond te lopen, ontdekte ze toen ze bij een diagnose-vragenlijst voor patiënten zelf bij elk symptoom een vinkje kon zetten. "Waar een coschap psychiatrie al niet goed voor is", zegt ze lachend. Ze bleek het gecombineerde type ADD/ADHD te hebben. "Oftewel de jackpot, zoals mijn vrienden het zeggen."

In het traject voor de diagnose achterhaalde Suzanne twee dingen die waarschijnlijk ten grondslag hebben gelegen aan haar depressie. "Ik ben mijn hele jeugd gepest, tot in het eerste jaar van de universiteit. Dat is funest voor je zelfbeeld. Een nieuw sociaal leven opbouwen in Nijmegen, ging me daardoor moeizaam af. Ik vereenzaamde, raakte in een isolement."

"Daarnaast ging ik met mijn ADD/ADHD heel goed op structuur. Thuis en op school had ik dat altijd gehad, maar dat viel helemaal weg toen ik ging studeren en op kamers ging. Ik kon het allemaal niet meer overzien, was totaal overprikkeld. Die factoren bij elkaar hebben ertoe geleid dat ik steeds verder afgleed."

Opbloeien tijdens de lockdown

Verrassend genoeg was de coronalockdown haar redding. Waar veel anderen juist toen een mentale opdonder kregen, bloeide Suzanne op. "Mijn opleiding kwam stil te staan omdat ze in het ziekenhuis hun handen vol hadden aan coronapatiënten. Dat verplichte tussenjaar heeft mij heel goed gedaan. Ik ben tijdelijk weer bij mijn ouders gaan wonen, waar ik meer structuur had en voor me werd gekookt."

Omdat haar studiefinanciering tijdelijk was stopgezet, nam ze ook bijbaantjes om de huur te kunnen blijven betalen. "Ik ben onder meer aan de slag gegaan in verpleeghuizen. Daar haalde ik veel voldoening uit. Bewoners waren altijd heel blij om me te zien, het is dankbaar werk. Zo begon er weer wat positiviteit in mijn leven te komen." 

Ook nam ze coronatesten af voor de GGD. "Hartstikke gestructureerd werk. Mentaal simpel, de hele dag met een stokje in neuzen roeren. Maar het was precies wat ik op dat moment nodig had."

Weer plezier in dingen 

Daarnaast kwam ze via via terecht in het bestuur van de studentenafdeling van het Rode Kruis in Nijmegen. "Daar pakte ik allerlei projecten op en kreeg ik de bevestiging dat ik wél dingen kon. Ik kreeg weer wat sociale contacten en ben steeds meer dingen gaan doen waar ik plezier uit haalde. Dat, en die hervonden structuur, hebben ertoe geleid dat ik weer beter in mijn vel kwam te zitten."

Bij het Rode Kruis merkte ze dat ze lang niet de enige was die mentaal wat te verduren had gehad. "Het viel me op dat daar eigenlijk nauwelijks aandacht voor was. Zeker in mijn vakgebied wordt er onderling nauwelijks gesproken over mentale gezondheid. Voor mijn leden ben ik hulp gaan zoeken binnen het Rode Kruis. Wat kan ik ze aanbieden, hoe kan ik voorkomen dat ze onderuitgaan? Door hen te helpen, hielp ik onbewust ook mezelf."

Suzanne zette in samenwerking met het Rode Kruis de Studentendeskpodcast op (inmiddels heet-ie de Jongerenpodcast, red.), om mentale problemen onder studenten en jongeren bespreekbaar te maken. "De podcast helpt om het taboe te doorbreken dat er nog steeds omheen hangt en is laagdrempelig te beluisteren in je eigen veilige omgeving. Je hoeft je niet te schamen voor mentale problemen."

"Ik zou er tijdens mijn depressie veel aan hebben gehad om te horen dat ik niet alleen was. Andere jongeren horen praten over hun worstelingen heeft mij ook geholpen te accepteren dat ik een depressie heb gehad. Mede dankzij de podcast ben ik er inmiddels ook zelf heel open over."

Krampachtig verbergen 

Het helpt om erover te praten, merkt ze. "Als je het deelt, hoef je het niet meer alleen te doen. Hoe opener ik word, hoe meer ik mezelf kan laten zien. Het kost veel energie om iets waarmee je worstelt, krampachtig te verbergen. Als je dat loslaat, merk je ineens hoeveel ruimte je hebt voor andere dingen. Daarbij hebben mensen veel meer begrip voor je als je eerlijk vertelt wat er speelt. Als ik nu tegen vrienden zeg dat ik een slechte dag heb, hoef ik niks uit te leggen."

Nu Suzanne als arts werkt op de spoedeisende hulp, is ze alerter op mentale problematiek. "In de hectiek probeer ik altijd even stil te staan bij hoe het mentaal met iemand gaat." Ook komen haar ervaringen van pas bij het communiceren met patiënten. "Ik heb bijvoorbeeld meer begrip voor mensen die een suïcidepoging hebben ondernomen of zichzelf beschadigen. Ik snap wat ze doormaken, omdat ik zelf ook zulke donkere gedachtes had."

Geen aanstelleritis 

Met de Jongerenpodcast (waarvan ze behalve geestelijk moeder ook projectleider is) hoopt ze meer jongeren te bereiken die in eenzelfde situatie zitten als waar zij in zat. Ze wil dat mensen weten dat een depressie geen aanstelleritis is en dat iederéén er een kan krijgen.

"Oók jongvolwassenen die het op het oog goed voor elkaar hebben en zogenaamd de tijd van hun leven hebben. Depressie kan zich op allerlei verschillende manieren uiten. Voel je je neerslachtig? Praat erover. Mij heeft het uiteindelijk veel gebracht."

Op 4 maart doet Suzanne haar eigen verhaal in de Jongerenpodcast.