Voor het zusje van Lin Naomi was het leven een dagelijks gevecht: 'Hoop dat ze nu rust heeft'

"Over twee dagen is het Dunya’s eerste sterfdag. Bizar dat ze er dan al een jaar niet meer is. Steeds denk ik nu terug aan haar laatste dagen. Hoe ze uiteindelijk in slaap werd gebracht en een dag later afscheid nam van het leven. Ik mis haar, elke dag opnieuw. Maar ik hoop ook dat ze nu de rust heeft waar zij intens naar verlangde en die ik haar zo gunde."

"Mijn moeder was zwanger van mij toen ze mijn stiefvader ontmoette en een relatie met hem kreeg. Twee jaar later werd mijn broertje geboren, nog eens twee jaar later kwam mijn zusje Dunya. Onze stiefvader was verslaafd aan heroïne en erg agressief. Ik weet nog hoe hij met een mes tegenover mijn moeder stond terwijl zij hoogzwanger was van Dunya. Veel van die tijd herinner ik me niet meer, om te overleven schakelde ik alles uit. Maar ik weet dat hij mij sloeg." 

Altijd weer terug naar stiefvader

"Wel twintig keer is mijn moeder met ons gevlucht, dan kwamen we in de crisisopvang terecht of in een blijf-van-mijn-lijfhuis. Dan stuurde onze stiefvader bedreigingen: dat hij ons overal zou vinden en ons wat zou aandoen.

Onze moeder ging altijd terug naar hem, uit angst en in de hoop dat het beter zou worden met hem omdat hij dan een paar dagen wel lief deed. Natuurlijk ging dat nooit lang goed."

"De band tussen Dunya en mij was hecht. Ze was heel lief, dacht altijd aan anderen en zette zichzelf op de laatste plaats. Dunya kon ook pittig zijn: als iemand ruzie of problemen had, wilde ze het oplossen en kwam ze voor diegene op. Heel loyaal was ze."

Niet meer naar huis

"Toen ik zeven was werden mijn moeder, broertje, Dunya en ik door de politie uit huis gehaald na de zoveelste escalatie. Onze moeder ging weer terug naar onze stiefvader – een jaar later verliet ze hem definitief -  maar wij mochten van jeugdzorg niet meer thuis wonen omdat het niet veilig was. 

Dat mijn moeder steeds haar vriend boven haar kinderen stelde, vind ik nog altijd onbegrijpelijk. Hoe kon ze ons blootstellen aan zo veel geweld? Maar ik probeer niet te hard te oordelen. Haar jeugd was ook niet goed en ze zal haar redenen hebben gehad."

"Uiteindelijk belandde ik in een pleeggezin waar ik tot mijn zestiende heb gewoond. Mijn broertje en zusje konden daar niet aarden en ze hadden allebei agressieproblemen. Zij werden op een leefgroep geplaatst. Dat vond ik heel heftig. Ik had al zo veel meegemaakt en eigenlijk geen ouders meer, nu raakte ik ook nog mijn broertje en zusje kwijt. Als oudste voelde ik me verantwoordelijk voor hen. Nu bleef ik alleen achter."

Somber en depressief

"De eerste jaren in het pleeggezin zette ik altijd een lach op, ik deed alsof niets mij raakte. Vanaf mijn twaalfde ging het slechter met mij. Ik was somber, depressief zelfs. De gevoelens die ik niet kon uiten, stapelden zich op. Ik deed aan zelfbeschadiging en had plannen voor suïcide. 

Op mijn vijftiende werd ik in een kliniek opgenomen waar een hechtingsstoornis en PTSS werden vastgesteld. Deze opname met intensieve therapie en begeleiding hielp mij om weer dingen te voelen: boosheid en verdriet, maar ook oprechte blijdschap. Dat had ik allemaal geblokkeerd om te overleven, nu leerde ik weer mijn gevoel toe te laten."

"Met Dunya ging het vanaf haar twaalfde ook bergafwaarts. Ze was depressief en suïcidaal. Ik merkte dat ze opstandig en humeurig was. Ook belde en appte ze minder, ze trok zich terug. Inmiddels woonde zij in een pleeggezin waar ze meerdere keren wegliep. Op een avond klom ze uit het raam, ze liet een afscheidsbriefje achter voor haar pleegouders. Zij belden de politie, die haar van het spoor plukte.

De volgende dag werd ze in een gesloten jeugdzorginstelling geplaatst, waar ze wegliep, meerdere zelfmoordpogingen deed en geregeld in de isoleercel belandde. De hulp en therapieën die ze kreeg aangeboden, weigerde ze. Ze wilde ook niet naar school of een dagbesteding. Duyna ontwikkelde een eetstoornis en diverse angsten."

In de moederrol

"Ons contact werd minder, ik zag haar slechts twee keer per jaar. Meer kon ze niet aan. Ik wilde haar eruit trekken, was gewend de moederrol op mij te nemen. Maar ik stond machteloos, Dunya wilde niet geholpen worden. Of misschien wilde ze dat wel, maar ze wist niet hoe ze dit moest toelaten. Haar hechtingsstoornis zat haar in de weg, ze vertrouwde geen enkele hulpverlener of therapeut."

"Op haar achttiende hield de jeugdzorg voor Dunya op. Ze ging beschermd wonen. Haar werd beloofd dat ze daar altijd mocht blijven. Voor Dunya, die slecht tegen verandering kon, was dit een belangrijke voorwaarde. Het ging erg slecht met haar, zo gebruikte ze veel drugs. 

Drie keer diende ze een verzoek tot euthanasie in op basis van psychisch lijden, drie keer werd dit afgewezen. Dit omdat Dunya geen therapie had gevolgd, daarom zagen de artsen nog mogelijkheden voor haar. Er werd totaal niet gekeken naar waaróm ze geen therapie had gevolgd. Elke keer als haar verzoek werd afgewezen, was dat een klap in haar gezicht." 

Proberen om te praten

"Als zus schrok ik van haar wens, ik wilde haar ompraten om dit niet te doen. Maar Dunya was een slimme meid, ik had veel vertrouwen in haar. Dus uiteindelijk kon ik niet anders dan haar steunen. Ik gunde haar die rust, haar leven was een dagelijks gevecht."

"In 2023 kreeg Dunya te horen dat ze ondanks eerdere toezeggingen toch weer naar een andere instelling moest. Ze had er net haar draai gevonden, dit nieuws gaf haar een zware error. Begin vorig jaar kreeg ze last van epileptische aanvallen en herbelevingen. Medicatie hielp niet. 

Dunya was toen net op een punt waarop ze wél psychische hulp wilde, maar de hulpverleners wisten niet waar te beginnen. Opnieuw een klap voor haar. Ze heeft toen een zelfmoordpoging gedaan door van een gebouw af te springen, wonderwel overleefde ze dit. Hierna was ze echt wanhopig. Eerst stopte ze met eten, daarna vroeg ze bij haar huisarts een behandelverbod aan. Hierna stopte ze ook met drinken."

In slaap gebracht 

"Dunya had mij verteld over haar plannen. Ergens geloofde ik niet dat ze dit echt ging doorzetten. Maar dat deed ze wel. Drie dagen later werd ze opgenomen in een hospice. Toen realiseerde ik me dat ze het meende en niet van gedachten zou veranderen. Een heel heftig besef.

Twee nachten sliep ik naast haar. We hadden mooie gesprekken over vroeger, deelden dingen die we nooit eerder hadden verteld. Dunya werd in slaap gebracht met mijn moeder, broertje en mij om haar heen. Toen ik zei dat ik van haar hield, zei ze dat ze me ooit weer zou zien. De volgende dag overleed ze op 20-jarige leeftijd."

"Ik mis Dunya echt iedere dag. In betere tijden appten we dagelijks. Alles wat er gebeurde, leuk of niet leuk, deelde ik met haar. Zo vaak pak ik mijn telefoon om haar te bellen, en dan besef ik weer dat dit helemaal niet meer kan. Het is schrijnend dat ze er niet meer is. Was Dunya in een stabiel gezin geboren, dan was het waarschijnlijk heel anders gelopen. Dat doet pijn. 

Nooit meer wil ik zoiets heftigs meemaken. Ik probeer haar dood te accepteren. De eerste maanden waren een roes, nu begin ik weer langzaam mezelf te worden. Op haar sterfdag ga ik met Dunya’s vriendinnen naar de Maas, waar we briefjes aan haar gaan verbranden en zullen stilstaan bij haar leven. Vaak denk ik terug aan haar laatste moment. Na haar laatste adem, zag ik de rust over haar gezicht trekken. Ik hoop dat ze nu gelukkig is."

Euthanasie en de wet

Een einde maken aan het leven van iemand anders is strafbaar. Artsen mogen in bijzondere gevallen een patiënt helpen met sterven door middel van euthanasie of hulp bij zelfdoding. Bij euthanasie dient een arts de patiënt een dodelijk middel toe. Daar gaat een uitgebreid traject aan vooraf.

Volgens de wet mag euthanasie alleen bij mensen die lijden als gevolg van een medische oorzaak, bijvoorbeeld kanker of hart- of vaataandoeningen, maar ook een psychiatrische aandoening of dementie. 

Nooit meer? 

Wil jij ook je verhaal kwijt en vertellen wat je 'nooit meer' wil meemaken, doen of juist laten? We zijn benieuwd naar jouw verhaal. Mail ons op weekendmagazine@rtl.nl

Klik hier voor meer Lifestyle