Isabelle stemt Forum, Bart DENK: 'Onze vriendschap is veel meer dan politiek'

Dat is een bijzondere vriendschap, zowel qua leeftijden als qua opvattingen. Hoe is jullie vriendschap ontstaan?

Isabelle: "Dat was eind 2016 op een congres voor vertalers. Ik ben vertaler Latijn, en Bart is vertaler Russisch. Het was meteen heel gezellig, ik heb een sterke interesse in Rusland en de Russische taal en cultuur."

Bart: "Ik stond met een groepje te praten en toen kwam Isabelle naar ons toe. 'Ik ben Isabelle en ik ben rechts', zei ze. Ze herinnert zich dat niet en ontkent dat zelfs, maar ik dacht: Zij heeft lef, in de vertalerswereld stemmen de meeste mensen links, dus dat zij zich zo voorstelde, vond ik heel grappig. Daarna zijn we met twee anderen – van wie één later mijn vriendin werd – uit eten gegaan."

"De eerste tijd initieerde Isabelle het contact. Ik vond haar een leuk mens, dat vind ik nog steeds. Maar ik dacht: als ik als 50'er contact zoek met een vrouw van in de 20, dan denkt zij straks nog dat ik een vieze oude man ben. Ik wilde haar geen ongemakkelijk gevoel geven."

De verschillen tussen jullie lijken heel groot. Waarin vinden jullie elkaar?

Isabelle: "We hebben veel gezamenlijke interesses, zoals die in Rusland en de geschiedenis van de Sovjet-Unie, literatuur en taalkundige vragen of kwesties. Ook zijn we allebei geïnteresseerd in vliegtuigen. Ik volg soms vliegles in een klein vliegtuigje. Daar kunnen we heel leuke gesprekken over voeren – en liederen over zingen."

"Bart heeft daarnaast een grote interesse in Zeeland. In de polders en waterwerken. Hij heeft in zijn woonkamer een kaart hangen met de polders van Nieuw- en Sint Joosland erop, die hij helemaal uit zijn hoofd kent. Daar moet ik erg om lachen. Maar ik heb eigenlijk hetzelfde: ik vind Flevoland fascinerend. Altijd als ik daar binnen rijd, denk ik: wauw, dit is door mensen gemaakt. Het staat zo voor de innovatie waar we toe in staat zijn." 

"Bart en ik kunnen allebei echt in een onderwerp opgaan. Ik woon in Midden-Nederland, maar als ik iets te doen heb in Amsterdam, waar Bart woont, dan slaap ik vaak in zijn logeerkamer. Ook als dat iets van Forum is."

Bart: "Isabelle is echt een verrijking van mijn leven. Ze trekt zich net als ik niet zoveel aan van verwachtingspatronen. En ze is ongelooflijk stoer. Isabelle heeft autisme, daardoor is het leven voor haar moeilijker. Maar ze reist zo in haar eentje naar Rusland of Servië. Niet omdat ze het niet eng vindt, maar omdat ze in staat is zich niet door haar angst tegen te laten houden. Daarin vind ik haar echt een voorbeeld."

"Daarnaast hebben we dezelfde humor: vrij absurde humor die we allebei verder bij niemand kwijt kunnen. En Isabelle staat overal voor open. Ik houd bijvoorbeeld van Motorhead, hele harde muziek waarop je kunt headbangen. Isabelle kende dat niet van zichzelf, maar toen ik het in haar bijzijn opzette, deed ze meteen mee."

En waarin verschillen jullie concreet?

Isabelle: "Bart komt uit de krakerswereld, je kon hem vroeger wel extreemlinks noemen. Hij heeft ook vaak mensen in huis die uit andere culturen komen, die blijven dan een paar weken of maanden."

Bart: "Toen we elkaar leerden kennen, stemde Isabelle PVV. Dat is later Forum geworden. Ik stemde tot nu toe Partij voor de Dieren. Maar omdat zij voor de NAVO-norm van 5 procent hebben gestemd, en ik daar faliekant tegen ben, ben ik overgestapt naar een partij die daar tegen heeft gestemd. De rechtse partijen vielen voor mij af, dan is DENK de beste keuze.... Dat is voor veel leden van Forum voor Democratie zeker nog erger hè? DENK wordt toch vooral gezien als een immigrantenpartij." 

Isabelle: "Ja, ik zie DENK als een partij voor islamisering. Ik vind het belangrijk dat de immigratie stopt, terwijl Bart die mensen juist verwelkomt. Ook vind ik dat Nederland zijn soevereiniteit terug moet krijgen, dus we moeten uit de EU, en de Nederlandse cultuur in stand houden. Ik ben bijvoorbeeld ook tegen ruimte geven aan de wolf, terwijl Bart daar voor is. Ik denk: als dat dier gevaarlijk is, dan moet het maar wijken."

Hoe gaan jullie daarmee om?

Isabelle: "Wij hechten allebei heel erg aan de vrijheid van meningsuiting. Als ik het belangrijk vind om te kunnen zeggen en denken wat ik vind, dan mag ik iemand anders dat recht niet ontzeggen. Daarin geloven we allebei sterk." 

"Ik organiseer ook regelmatig borrels waarvoor ik mensen uitnodig die verschillende ideeën hebben: vrienden van Forum, vrienden van de opleiding die ik heb gevolgd. Heel uiteenlopende mensen: er zitten GroenLinks-stemmers bij, mensen met een protestantse achtergrond, een feministe, oud-militairen." 

"Bart komt dan ook. Ik vind het heel belangrijk om al deze mensen te blijven zien, en ik geloof dat we met dit soort borrels op kleine schaal de polarisatie kunnen verminderen. Die is er vooral vanuit links, is mijn ervaring.

Dat blijkt ook uit onderzoek: rechtse mensen denken vaak dat linkse mensen andere informatie tot zich krijgen, of iets niet weten. Linkse mensen vinden mensen die rechts zijn moreel slechtere mensen die gecanceld moeten worden. Maar als ze naar mijn borrels komen, dan zien ze dat rechtse mensen geen fascisten of nazi's zijn."

Bart: "Of je voor of tegen het opnemen van buitenlanders bent, is volgens mij vooral een gevoel. Ik hou van de multiculturele samenleving, vind het leuk om contact te hebben met mensen uit verschillende culturen. Niemand kan mij vertellen dat dat gevoel niet klopt. Isabelle houdt daar juist niet van, en niemand kan haar ook vertellen dat haar gevoel niet juist is."

Isabelle: "Bart en ik hebben het samen niet vaak over politiek. Het is niet zo dat we dat echt mijden, maar ik weet hoe Bart daarover denkt, en hij hoe ik daarover denk, dus dat is geen interessant gesprek."

"Wat wel helpt in onze vriendschap, is dat we allebei echt tegen geweld zijn. Wij zullen nooit akkoord gaan met pogingen om onze standpunten met geweld te bereiken.
Daarnaast willen we allebei zo snel mogelijk een onderhandelde vrede in Oekraïne, er moet een eind komen aan de wapenleveranties."

Zou de ander iets kunnen doen of zeggen om jullie vriendschap kapot te maken?

Bart: "Als Isabelle echt racistisch zou zijn en mensen zou veroordelen om waar ze vandaan komen, dan zou ik dat lastig vinden. Maar dat doet ze niet. Isabelle is niet tegen individuele mensen, ze heeft alleen een ander beeld van hoe het beleid en de samenleving eruit zouden moeten zien. Vorige week was ze op mijn verjaardag, waar mijn half-Braziliaanse dochters waren, en zij hadden het heel leuk samen."

Isabelle: "Als Bart zou zeggen dat wij geen recht op vereniging of meningsuiting zouden hebben, geweld tegen politieke tegenstanders zou goedkeuren of Forum zou willen verbieden, dan zou ik dat heel erg vinden. Maar ik zie Bart dat niet doen. Dus nee, ik geloof niet dat onze vriendschap snel ten einde komt."

Tegenstellingen in relaties

Ben jij een 'wappie' en is je vader 'woke'? Ben jij gelovig en is je beste vriend atheïst? Of stem jij PVV en je partner GroenLinks? En beïnvloedt dat verschil jullie relatie niet negatief? Voor deze rubriek zijn we op zoek naar mensen die willen vertellen over de tegenstellingen in hun relaties en hoe ze die geen wig tussen hen laten drijven. 

Willen jullie allebei meewerken aan deze rubriek? Mail dan jullie gegevens en in het kort jullie verhaal naar weekendmagazine@rtl.nl.

Klik hier voor meer Lifestyle