Poetin dreigt met wraak tegen Westen: 'Moet wel geloofwaardig zijn'

"Dit zal betekenen dat NAVO-landen, dus de Verenigde Staten en Europese landen, in oorlog zijn met Rusland", zei Poetin gisteren in gesprek met Russische media. Hij belooft 'passende beslissingen te nemen op basis van de bedreigingen die aan ons zullen worden gesteld'.

Tot nu toe kreeg Oekraïne geen toestemming van het Westen om militaire vliegvelden, logistieke punten en lanceerinstallaties diep binnen Rusland aan te vallen met westerse langeafstandswapens. Amerika en Europa willen de oorlog niet verder laten escaleren, maar de afgelopen dagen kwam naar buiten dat Iran ballistische raketten aan Rusland levert die mogelijk al snel op Oekraïne worden afgevuurd. Daarmee escaleert Rusland dus zelf.

"De levering van Iran is de reden waarom deze discussie nu wordt gevoerd", vertelt Rob de Wijk, specialist in internationale relaties en veiligheid van de Universiteit Leiden en het Haagse Centrum voor Strategische Studies. "Die raketten gaan een grote impact hebben op de grond. Ze hebben een bereik van ongeveer 120 kilometer. En dat is de trigger geweest voor de hele discussie over het vrijgeven van beperkingen op westerse raketten."

Wel of geen rode lijnen?

Poetin dreigt met een reactie, omdat het Westen volgens hem escaleert. Maar of Rusland ook écht iets terug zal doen, daar zijn de meningen over verdeeld. "Die rode lijn bestaat eigenlijk niet", zegt Rusland-correspondent Olaf Koens. "Een dreigement werkt alleen als het geloofwaardig is, en als je er ook echt bang voor bent. Maar we hebben de afgelopen 900 dagen al een hoop zogenaamde rode lijnen gezien."

"Het begon met de eerste wapenleveranties aan Oekraïne. Dat zou al een rode lijn zijn geweest van het Kremlin. Daarna kwam een groot tegenoffensief van de Oekraïners, ook een rode lijn. Toen kwam de levering van tanks en F-16s, het afvuren van drones op Russisch grondgebied en een maand geleden zelfs een Oekraïense aanval op de Russische provincie Koersk."

“Het is natuurlijk ook weer niet zo dat Poetin het prima vindt als Oekraïne de provincie Koersk binnenvalt”, zegt Koens. “Dat geldt ook voor de levering van westerse precisiewapens met een langere afstand aan de Oekraïners. Natuurlijk moet je over dit soort dingen nadenken. Maar ik denk niet dat je je moet laten chanteren door de Russen.”

Hybride dreiging

Rob de Wijk kijkt anders naar Poetins rode lijnen. “De Russen vinden al heel lang dat ze in oorlog zijn met Europa, en met de NAVO. Dus in die zin is het niks nieuws wat Poetin zegt. Maar je moet je wel realiseren dat de spanningen oplopen.”

“Die rode lijnen bestaan wel degelijk, maar veel mensen denken dat een rode lijn hetzelfde is als atoombommen en tanks die tegenover elkaar staan. Dat is niet zo. Toch wordt er wel een rode lijn overschreden, en Poetin doet wel degelijk iets terug, in de vorm van hybride oorlogsvoering”, legt De Wijk uit. Met hybride oorlogsvoering worden onder andere sabotage en desinformatie bedoeld.

"Hybride operaties tegen NAVO-landen nemen heel hard toe, en een dergelijk besluit van het Westen draagt bij aan een verdere escalatie", zegt De Wijk. "Het zijn pogingen om het Westen te ontwrichten. De Noordzee is een goed voorbeeld. De Russen blijven tot nu toe af van de Noordzee. Maar er is een kans dat als het verder escaleert, de vitale infrastructuur op de Noordzee en de onderwaterkabels het volgende doelwit worden."

Westerse raketten in Rusland

Achter gesloten deuren zou nu vooral worden gesproken over welke doelen Oekraïne mag raken met Storm Shadow-raketten uit het Verenigd Koninkrijk en SCALP-raketten uit Frankrijk. Oekraïne gebruikt de wapens nu al, maar alleen op grondgebied van Oekraïne dat door Rusland wordt bezet.

De wapens bevatten Amerikaanse onderdelen, en daarom moeten de Verenigde Staten toestemming geven. "De Britten en Fransen willen al heel lang van die beperkingen af. De Amerikanen wilden dat niet, maar dreigen nu toestemming te geven", legt De Wijk uit.

"We moeten deze langeafstandscapaciteiten niet alleen op het grondgebied van Oekraïne hebben, maar ook op Russisch grondgebied, zodat Rusland gemotiveerd wordt om vrede te zoeken", zei de Oekraïense president Zelensky eerder deze maand. Als zijn land de raketten op Rusland mag afvuren, kan dat Rusland zwakker maken.

Als Oekraïne toestemming krijgt om ze in Rusland te gebruiken, moet nog blijken hoeveel effect de wapens daadwerkelijk hebben. "Het zal een klein beetje effect hebben, maar er zijn te weinig van zulke systemen om het verschil te kunnen maken", verwacht Rob de Wijk. Ook de Amerikaanse minister van Defensie zei onlangs dat het geen 'game-changer' zou zijn.

Eerder deze week zei voormalig commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif dat Oekraïne op korte termijn wel gebaat is bij de inzet van zulke wapens: "Het zou daardoor meer capaciteit krijgen om vliegvelden, logistieke voorraden en verkeersknooppunten aan te vallen. Daarmee kan je meer druk uitoefenen op de logistieke aanvoerlijn van de Russen."

Het is nog niet zeker of Oekraïne de toestemming krijgt. Ook is niet duidelijk of die toestemming officieel wordt aangekondigd. Later deze maand ontmoeten Zelensky en Joe Biden elkaar waarschijnlijk in de Verenigde Staten, en zullen ze ook over dit besluit praten.