Veruit meeste Nederlanders willen versoepeling euthanasiewetgeving

"Ik vind het heel vreemd. Wij hebben er als mensen niet voor gekozen om geboren te worden en we kunnen ook de keuze niet maken om te sterven", zegt RTL Nieuwspanel-lid Bertil. De dood is natuurlijk een heftig thema, maar vroeg of laat krijgt iedereen ermee te maken. Bertil is er daarom een groot voorstander van dat er meer mogelijkheden komen voor een zelfgekozen levenseinde.

Tien jaar geleden is zijn vader, die toen ernstig ziek was door leukemie, overleden na euthanasie. Bertil vertelt dat er een moeizaam traject aan vooraf ging, omdat een tweede arts, die verplicht moet meekijken, niet wilde meewerken. Uiteindelijk kon het wel, maar het heeft veel tijd en moeite gekost. "Gewoon een schande en een verschrikking om dit mee te moeten maken", zegt Bertil hierover.

Voltooid leven

Zijn moeder leeft nog, maar geeft op 91-jarige leeftijd al geruime tijd aan dat ze haar leven voltooid vindt. Ze is te gezond voor euthanasie, dus moet ze maar 'doorsukkelen', zoals Bertil het noemt. "Dood willen gaan en niet mogen is ook een vorm van ondraaglijk lijden." Op twee manieren heeft Bertil te maken gekregen met euthanasie en in beide gevallen vind hij dat er veel te weinig mogelijk is.

Op dit moment komen alleen mensen die ongeneeslijk ziek zijn, en van wie de pijn niet verlicht kan worden, in aanmerking voor euthanasie. Het kan om lichamelijk of psychisch lijden gaan, maar er moet altijd een medische oorzaak zijn. D66 wil dat er meer mogelijk wordt en heeft vorig jaar een wetsvoorstel ingediend dat het mogelijk moet maken om bij 'voltooid leven' te kiezen voor een vrijwillige dood. Ofwel, gezonde ouderen die klaar zijn met het leven.

Binnenkort wordt de wet beproken in de Kamer. Kort gezegd staat erin dat mensen van boven de 75 jaar vrijwillig moeten kunnen kiezen om te sterven. Als ze hiervoor in aanmerking willen komen, moeten ze wel een traject in waarbij ze contact hebben met een arts en een levenseindebegeleider. In de loop van zes maanden moeten er minstens drie intensieve gesprekken worden gevoerd met deze levenseindebegeleider, zodat kan worden vastgesteld of iemand wel echt een doodswens heeft.

Dit wetsvoorstel gaat alleen over mensen die wilsbekwaam zijn en dus zelfstandig een beslissing kunnen nemen. Mensen met dementie zouden daarom niet onder deze wet vallen. 

Nederlanders zijn voor verruiming wet

Of de wet er komt is nog niet te zeggen, want in de Tweede Kamer zijn de meningen zeer verdeeld over de wet. Een aantal partijen is duidelijk voor of tegen, maar bijvoorbeeld voor coalitiepartijen PVV en BBB is de wet een 'vrije kwestie'. Kamerleden mogen dan zelf bepalen of ze voor of tegen zijn, ook als dat tegen de mening hun partijgenoten ingaat. Daardoor is het nog maar de vraag of het wetsvoorstel het gaat halen.

Het Nederlandse volk is er een stuk minder verdeeld over, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Uit onderzoek onder bijna 20.000 leden van het RTL Nieuwspanel blijkt dat 86 procent van de mensen vindt dat een zelfgekozen levenseinde bij een voltooid leven mogelijk zou moeten zijn. Nog eens 53 procent van de mensen kan zich voorstellen dat ze voor een zelfgekozen levenseinde zouden willen kiezen als ze hun leven voltooid vinden.

Een deel van de mensen vindt het initiatief D66 zelfs niet ver genoeg gaan, want 44 procent van de mensen zegt dat ze liever helemaal geen leeftijdsgrens zouden zien. In het wetsvoorstel staat nu dat je minstens 75 jaar moet zijn, maar dat zou een groot deel van de respondenten dus liever loslaten. 39 procent zegt wel voor een leeftijdsgrens te zijn, maar zij noemen vaak een stuk jongere leeftijd zoals 18 of 25 jaar.

'Mooiere manier van overlijden' 

RTL Nieuwspanel-lid Bertil zegt dat hij het vreemd vindt dat de politiek er zo verdeeld over is. "Ik heb het idee dat ze absoluut niet begrijpen waar het over gaat", zegt hij. "Mijn moeder is 91, het enige wat zij wil is eruit stappen." Als je als familielid iemand helpt, ben je strafbaar. Dus kunnen hij of zijn broers op dit moment niks voor hun moeder doen, behalve haar bijstaan.

Als nabestaande is de dood natuurlijk verdrietig, maar bij zijn vader zag Bertil dat het ook rust geeft als iemand zelf de keuze kan maken. "Je neemt heel bewust afscheid. In mijn ervaring is het een veel mooiere manier van overlijden."

Artsenfederatie KNMG is wel kritisch op de plannen van D66 en zegt fundamentele bezwaren te hebben. In een brief aan de Tweede Kamer uit de belangenorganisatie haar zorgen over de rol van de arts, maar noemt ook een aantal principiële bezwaren. KNMG wijst op onderzoek waarin staat dat ouderen met een doodswens vaak mensen zijn met complexe problemen, zoals eenzaamheid, depressie, sociaal isolement, financiële problemen of een zwakke sociaaleconomische positie.

Ook vindt de organisatie dat de leeftijdsgrens van 75 jaar te veel uit de lucht is gegrepen. Daarnaast geeft het het beeld geeft dat het leven van ouderen minder waard is dan het leven van jongere mensen. KNMG pleit ervoor dat er meer aandacht komt voor de problematiek van ouderen in plaats van hulp bij een zelfgekozen levenseinde. "Het lijkt er volgens de KNMG dan ook meer op dat het gaat om mensen die hulp nodig hebben bij het leven, dan bij het sterven."

Verantwoording

Het onderzoek is uitgevoerd op 30 en 31 oktober onder bijna 20.000 leden van het RTL Nieuwspanel. Het onderzoek is na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, werkzaamheid en politieke voorkeur. Het RTL Nieuwspanel telt ruim 47.000 leden.

Wil jij voortaan ook meedoen aan onderzoeken van het RTL Nieuwspanel? Meld je dan hier aan!