Israëlische soldaten doen boekje open: 'We schieten ongewapende burgers dood'

"De orders waren duidelijk: iedereen die de brug oversteekt naar de corridor krijgt een kogel in zijn hoofd."

"We doden daar burgers die vervolgens als terroristen worden bestempeld."

"Het is een competitie tussen eenheden geworden. Als de 99ste divisie 150 mensen doodt, mikt de volgende eenheid op 200."

Het zijn slechts een paar voorbeelden uit een reeks getuigenissen die de Israëlische krant Haaretz heeft verzameld van Israëlische soldaten en reservisten die in de Gazastrook hebben gediend. Zij verklaren dat ze instructies hebben gekregen om iedereen - man, vrouw en zelfs kind - te doden die de door Israël zogenoemde Netzarim-corridor betreedt. Gewapend of niet. 

Gaza in tweeën splitst

De Netzarim-corridor is een landstrook van enkele kilometers breed die Gaza als het ware in tweeën splitst. Het Israëlische leger (IDF) heeft deze bufferzone volledig ontruimd voor het kunnen afsluiten van het noordelijke deel van de Gazastrook en het uitvoeren van militaire operaties. 

Rond de corridor zijn minstens 600 Palestijnse gebouwen gesloopt en er is een netwerk van militaire buitenposten en verdedigingswerken opgezet, meldde The New York Times begin deze maand.

In het gebied zou sprake zijn van buitensporig geweld en wetteloosheid, zeggen de bronnen van Haaretz op anonieme basis. Waarbij Israëlische commandanten in de oorlog met Hamas een soort vrijbrief hebben gekregen om op eigen houtje operaties uit te voeren. Zo zouden sommige Israëlische legereenheden in feite als onafhankelijke milities opereren, met ernstige geweldsincidenten als gevolg.

"De commandant zei: 'Iedereen die de grens overschrijdt is een terrorist, geen uitzonderingen, geen burgers. Iedereen is een terrorist'", vertelt een soldaat van de 252ste divisie aan Haaretz. Een andere soldaat beschrijft hoe vier ongewapende mensen, die er duidelijk niet uitzagen als Hamas-militanten, vanuit een tank werden beschoten met 'honderden kogels'. Drie stierven ter plekke, de vierde werd zonder kleren in een kooi gestopt en bespuugd door voorbijlopende Israëlische soldaten.

'Echt schokkend'

"Er zijn in deze oorlog al veel getuigenissen geweest van soldaten die wijzen op het stelselmatig overtreden van het humanitair oorlogsrecht", zegt Midden-Oostenverslaggever Pepijn Nagtzaam. "De verklaringen in het Haaretz-artikel zijn echt schokkend in hoe ver Israëlische soldaten gaan in het behandelen van Palestijnse burgers. Daarbij wordt in feite geen onderscheid meer gemaakt tussen burger en strijder."

"Verder zijn er veel voorbeelden van huizen van burgers die door Israëlische soldaten zijn opgeblazen", zegt Nagtzaam. "Dit alles duidt erop dat onderdelen van het Israëlische leger in Gaza in feite mogen doet wat ze willen. Het verschilt per eenheid hoe ver ze hier in gaan."

Haaretz, opgericht in 1918, is de oudste krant van Israël en staat bekend om zijn onderzoeksverhalen. De links-liberale krant wordt sinds november geboycot door de regering-Netanyahu. Dat betekent dat alle overheidsmedewerkers is verboden om met Haaretz-journalisten te praten. 

Volgens de regering hebben Haaretz-artikelen 'de legitimiteit van de staat Israël om zichzelf te verdedigen geschaad'. Haaretz reageerde door te schrijven dat Netanyahu 'net als zijn vrienden Poetin, Erdogan en Orbán een kritische, onafhankelijke krant het zwijgen probeert op te leggen'.

Menselijk schild

De getuigenissen van soldaten in de krant sluiten aan bij eerdere schendingen van het oorlogsrecht door Israël in Gaza. De voorbeelden zijn legio, waaronder het opzettelijk vernietigen van water- en sanitaire voorzieningen van de Palestijnen in Gaza. Of het gericht aanvallen van de gezondheidszorg, en het martelen en misbruiken van gevangenen. 

Ook meldde Haaretz eerder op basis van gesprekken met Israëlische soldaten dat Palestijnse gevangenen als menselijk schild zijn gebruikt.

De vraag is wat er uiteindelijk mee gedaan gaat worden. Volgens Iva Vukušić, expert op het gebied van oorlogsmisdaden aan de Universiteit van Utrecht, is Israël zelf de aangewezen partij voor het onderzoeken en berechten van Israëlische soldaten die oorlogsmisdrijven hebben gepleegd. 

'Voorlopig geen gevolgen'

"Als de verhalen in Haaretz kloppen, dan is Israël de primaire partij om schendingen van het oorlogsrecht en proportionaliteit van geweld door soldaten te onderzoeken", zegt Vukušić. "Israël is een functionerende staat, kent militair recht, en is zelf verantwoordelijk voor het onderzoeken van zijn eigen staatsburgers. Al is dat politiek impopulair en op dit moment zeer onwaarschijnlijk dat dit gaat gebeuren."

Het Internationaal Strafhof (ICC) heeft weliswaar bevoegdheid over Palestijns grondgebied, maar heeft niet de tijd en middelen om individuele acties van soldaten te onderzoeken. Zij kiezen er daarom voor om achter kopstukken van een conflict aan te gaan. 

Het ICC heeft vorige maand na lang beraad arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen Netanyahu, zijn voormalige minister van Defensie Yoav Gallanten en de (mogelijk nog levende) Hamas-leider Mohammed Deif. Hamaskopstukken Haniyeh en Sinwar zouden daar aan worden toegevoegd, maar zijn met zekerheid niet meer in leven.

Is er dan wel kans dat op basis van het verzamelde bewijsmateriaal en getuigenverklaringen van soldaten, in de toekomst alsnog actie wordt ondernomen door de Israëlische autoriteiten? 

"Absoluut", zegt Vukušić. "Er is er voldoende informatie beschikbaar waardoor we met een gerust hart kunnen zeggen: Israël is waarschijnlijk bezig met het plegen van oorlogsmisdaden. Hele Palestijnse buurten zijn verwoest. Zelfs als er geen sprake is van genocide, zoals steeds meer mensenrechtenorganisaties concluderen, dan lijkt dit op zijn minst een patroon van willekeurige, extreem grove gedragingen van Israëlische soldaten die geen onderscheid maken tussen burgers en militanten."