Onrust en beschietingen bij grens Libanon en Israël: gaat Hezbollah zich in de oorlog mengen?

Sinds de aanval van Hamas op Israël van 7 oktober vinden er ook beschietingen over en weer plaats tussen de sjiitisch-Libanese militie Hezbollah en het Israëlische leger. Daarbij kwamen aan beide kanten van de grens mensen om het leven, onder wie Reuters-journalist Issam Abdallah. 

In Israël heerst de angst dat de situatie in het noorden van het land kan escaleren. Een lid van Hamas in Libanon vertelde gisteren aan Politico dat Hamas en Hezbollah hun volgende stappen in de strijd tegen Israël nauwkeurig met elkaar afstemmen. Afgelopen week meldde Hezbollah "volledig klaar" te zijn om bij te dragen aan de gevechten. De Israëlische minister van Defensie zei toen dat Israël geen belang heeft bij het voeren van oorlog aan het noordfront.

Spanning loopt op

Er vinden wel vaker beschietingen over en weer plaats, in het gebied van de Shebaa Farms: een klein gebied tegen de grens met Libanon. Libanon stelt dat de Shebaa Farms Libanees zijn, 'maar het wordt door Israël bezet', vertelt Midden-Oostenexpert Erwin van Veen van Instituut Clingendael.

"Beschietingen daar zijn niet nieuw. Zeker als de spanningen op andere plekken ook oplopen. Maar nu zien we ook beschietingen in een wat groter grensgebied. En er zijn af en toe Palestijnse groeperingen die de grens proberen over te steken." De spanningen lopen sinds de aanval van Hamas op: 'omdat de kans op een conflict groter is'. "En dat zou voor Israël een tweefrontenoorlog betekenen."

Wat is Hezbollah?

Hezbollah is een bondgenoot van Hamas. Beide worden gesteund door Iran. Sommige landen, waaronder de VS, bestempelen Hezbollah als terroristische beweging. Van Veen: "Hezbollah pleegt terroristische aanslagen, maar is geen terroristische beweging zoals al-Qaeda. Hezbollah is ook een politieke partij, een sociale beweging en een verzetsgroep."

Hezbollah ontstond in 1982, tijdens de Libanese burgeroorlog en de Israëlische bezetting van delen van Libanon. De groep groeide uit tot een zwaarbewapende macht met grote invloed op Libanon. "Hezbollah zwaait de scepter in het zuiden van Libanon", aldus Van Veen. Zo heeft Hezbollah ministers in de regering en wetgevers in het parlement. Veel Libanese sjiieten steunen Hezbollah, omdat de groepering volgens hen Libanon verdedigt tegen Israël. Maar er zijn ook Libanese partijen die tegen Hezbollah zijn en zeggen dat de groep Libanon in gewapende conflicten betrekt.

Ook nadat Israël zich in 2000 had teruggetrokken uit Libanon, volgden er confrontaties tussen Israël en Hezbollah. In 2006 ontstond er een wekenlange oorlog die uitbrak nadat Hezbollah Israël was binnengetrokken, twee soldaten ontvoerde en drie anderen doodde.

Angst 

Ook voorafgaand aan de aanval van Hamas op Israël heeft Hezbollah al wel vaker gedreigd met het binnenvallen van Israëlische dorpen, zegt Van Veen. "Israël is voorzichtig geworden. Er zijn al meerdere dorpen geëvacueerd."

Correspondent Olaf Koens ziet dat Israëliërs zich zorgen maken over de situatie in het noorden. "Enerzijds bij mensen die in de buurt van de grens met Libanon wonen. Er is angst voor infiltranten bijvoorbeeld. Maar ook voor de Israëliërs die niet bij de grens wonen is het spannend: de grotere angst is dat Hezbollah zich echt in het conflict gaat mengen. Dan krijg je een totaal andere veiligheidssituatie." 

Of het zover komt, is maar de vraag. "Beide partijen hebben op dit moment geen belang bij een oorlog, denk ik", zegt Van Veen. Daarvoor hebben Israël en Hezbollah beide andere overwegingen. "Israël zou het leger nog verder moeten opsplitsen. Er is nu ook al meer geweld op de Westelijke Jordaanoever. Het leger zou dan op drie plekken tegelijk moeten zijn." 

Bovendien is Hezbollah niet een partij waar Israël zomaar overheen loopt, zegt de deskundige: "Hezbollah is goed uitgerust en heeft getrainde manschappen met gevechtservaring, nog veel meer militanten en betere wapens dan Hamas." Hezbollah zou bijvoorbeeld zo'n 130.000 raketten hebben, meldt het Centre for Strategic and International Studies aan de BBC.

Dreigende taal

Maar ook Hezbollah heeft geen baat bij een escalatie van het conflict met Israël, vertelt Van Veen. Zo is de economische situatie van Libanon bijvoorbeeld precair.

Maar waarom dan toch die dreigende taal van Hamas en Hezbollah? "Dat komt doordat Hezbollah klem zit tussen enerzijds het belang om zijn kruit droog te houden en anderzijds de wil om de solidariteit met de Palestijnen uit te stralen." Want Hezbollah staat voor verzet tegen Israël en presenteert zichzelf als verdediger van de Palestijnse zaak, vertelt Van Veen. "En met alle beelden die de wereld rondgaan over de situatie in Gaza, wordt de druk op Hezbollah om in actie te komen opgevoerd."

Of de situatie in het noorden van Israël daadwerkelijk gaat escaleren, hangt volgens Van Veen ook af van de situatie op andere locaties: "Zoals de situatie in Gaza en of het grondoffensief daar doorgaat. En áls dat dan doorgaat, wat voor verwoesting dat met zich meebrengt. Maar ook de situatie bij de Al Aqsamoskee in Jeruzalem kan een trigger zijn." Dat is een heilige plaats voor mensen uit de islamitische wereld, zegt de deskundige. "Confrontaties daar kunnen ook tot een reactie van Hezbollah leiden."