Huishoudwinkel Blokker failliet: hoe ging het icoon van de Nederlandse winkelstraat ten onder?

Het faillissement geldt uitsluitend voor de activiteiten van de winkelketen Blokker. Het inmiddels als MRG Logistics verzelfstandigde distributiecentrum en de franchisenemers van Blokker vallen buiten het faillissement. Daar werken nog eens bijna 1000 mensen.

Bekijk in onderstaande video hoe het bedrijf, dat in 1896 werd opgericht, ten onder ging:

Omdat er na het faillissement mogelijk nog een deel van Blokker wordt verkocht, blijven de winkels van de huishoudketen voorlopig tot eind van het jaar open. Op de website blijft het Blokker assortiment zichtbaar. "Bestellen via de webwinkel en retourneren is niet mogelijk", aldus het bedrijf.

Mogelijke verkoop

De door de rechtbank aangestelde curatoren Jasper Berkenbosch en Robin de Wit moeten het faillissement afwikkelen, en daarmee een zo hoog mogelijke opbrengst voor de schuldeisers verkrijgen en zoveel mogelijk schulden afbetalen. Eén van de opties om dit doel te bereiken is de onderneming geheel of gedeeltelijk te verkopen, laat het bedrijf weten.

Het faillissement is het dieptepunt in de 128-jarige geschiedenis van een icoon uit de Nederlandse winkelstraat, die voor het grootste deel bestond uit successen. 

Oprichting

Blokker wordt in 1896 opgericht door ondernemer Jacob Blokker, met de opening van zijn 'Goedkoope IJzer- en Houtwinkel' in Hoorn. In de eerste 75 jaar van het bestaan bouwen Jacob en zijn zoons het bedrijf uit tot een keten van zo'n 30 winkels. Daarmee behoort het familiebedrijf begin jaren zeventig tot de bekende winkelketens van Nederland.

In de eerste helft van de jaren zeventig komen de kleinzonen van de oprichter in de directie. En dan gaat het snel. Onder Jaap en Ab wordt Blokker in sneltreinvaart uitgebouwd tot een van de grootste winkelketens in de Benelux. In 2011 staan er in Nederland en België niet minder dan 839 Blokker-winkels.

Winkelgigant

Maar daarmee nemen de broers Blokker geen genoegen. Het familiebedrijf loopt zo onvoorstelbaar goed, dat zij in de jaren tachtig en negentig ook een trits andere winkelketens kunnen overnemen. Zo komen bijvoorbeeld Marskramer, Intertoys, Bart Smit, Xenos en Leen Bakker in handen van de familie. 

Moederbedrijf Blokker Holding groeit daarmee uit tot een van de grootste retailconcerns van het land. In elke belangrijke winkelstraat zijn er wel winkels van het familiebedrijf te vinden. Ook groeit het concern in het buitenland. In 2011 tellen de ketens van Blokker Holding zo'n 2500 eigen winkels en 450 franchisevestigingen, in elf Europese landen. Het concern telt 25.000 werknemers en draait een jaaromzet van 2,7 miljard euro.

Overlijden Jaap Blokker

In 2011 valt de grote leider en de drijvende kracht van het familiebedrijf weg. Jaap Blokker overlijdt op 69-jarige leeftijd. Niet veel later raakt het concern in een vrije val. De successen uit het verleden lijken het bedrijf in slaap te hebben gesust. De ketens van Blokker Holding kunnen geen vuist meer maken tegen de concurrentie.

Zo worden de huishoudwinkels van Blokker geplaagd door de opkomst van twee nieuwe type concurrenten. Dat zijn in de eerste plaats de prijsvechters zoals Action, waar klanten vergelijkbare producten vaak goedkoper kunnen halen. Ook webwinkels worden steeds populairder. Vanuit hun luie stoel kunnen klanten daar - na een online vergelijking - hun strijkijzers en stofzuigers bestellen, en laten thuisbezorgen.

In 2014 boekt Blokker Holding het eerste verlies uit de geschiedenis. Dat is dan nog relatief bescheiden: 20 miljoen euro.

Pogingen om tij te keren

De opvolgers van Jaap Blokker aan de top van het retailconcern - en de snel wisselende directies van de winkelketens daaronder - proberen de tien jaar die erop volgen van alles om het tij te keren: opening van webwinkels, sluitingen van slechtlopende vestigingen, ontslagrondes en andere kostenbesparingen. Ook worden de winkelformules opgefrist.

Het bekendst is de poging uit 2016 om Blokker te profileren als een wat luxere winkel. Daarvoor verbouwt het familiebedrijf de vestigingen, en begint een reclamecampagne met Sarah Jessica Parker - de steractrice van de populaire televisieserie Sex and the City.

Het charmeoffensief trekt echter te weinig nieuwe klanten. Tot overmaat van ramp haken de traditionele klanten af, omdat zij hun vertrouwde en plezierig geprijsde artikelen niet meer vinden.

Ontmanteling

Alle pogingen zijn tevergeefs. De verliezen van het familiebedrijf zwellen aan, tot uiteindelijk honderden miljoenen per jaar. In 2017 kondigt de familie aan het concern te zullen ontmantelen. Bijna alle winkelketens gaan in de verkoop. De familie wil alleen nog verder met Blokker. En ook die keten zal drastisch worden afgebouwd.

Waren er vóór 2017 al zo'n 50 Blokkers gesloten, nu gaat het mes pas echt in het winkelbestand. In Nederland moeten nog eens zo'n honderd vestigingen dicht, en in België 69. Maar ook die drastische poging om het bedrijf weer gezond te maken, mislukt. In 2019 besluit de familie de handdoek uiteindelijk in de ring te gooien, en Blokker te verkopen.

Investeerder Michiel Witteveen denkt dat hij nog wel een succes van de huishoudwinkels kan maken. De oprichtersfamilie geeft hem een bruidsschat van 600 miljoen euro mee. Daarmee mag de nieuwe eigenaar het nog eens proberen.

'Redders van Blokker'

Witteveen probeert het winkelbedrijf weer gezond te maken, en treft voorbereidingen om het naar de beurs te brengen. Als eerste stoot hij de resterende 123 winkels van Blokker België af, die niet veel later overigens failliet gaan. Daarnaast koopt hij speelgoedketen Intertoys terug, en neemt hij elektronicaketen BCC over. De leiding over winkelketen Blokker geeft hij in 2020 over aan zijn rechterhand, Jeanine Holscher.

Jarenlang worden Witteveen en Holscher bewierookt als de 'redders van Blokker'. In werkelijkheid worden de ergste verliezen weliswaar gestelpt, maar blijven de huishoudwinkels rode cijfers schrijven. In 2023 moeten de beursplannen worden geschrapt, als gevolg van aanhoudende tegenvallers. (Ex-)dochters Big Bazar en BCC gaan failliet.

Onderuit

Afgelopen twaalf maanden blijkt de neergang niet meer te stuiten. Witteveen vertrekt als topman van het moederbedrijf, en Holscher pakt haar biezen bij dochterbedrijf Blokker. In haar kielzog verlaten ook andere directeuren de huishoudketen.

Begin dit jaar weigert financier Hilco nog langer geld in de winkelketen te steken. De verkoop van zusterbedrijf Intertoys, die geld in het laatje had moeten brengen om Blokker te redden, mislukt. In mei vindt Blokker nog een nieuwe geldschieter in de Amerikaanse aasgierfinancier Gordon Brothers. Maar in de zomer waarschuwt de externe accountant in de jaarrekening dat Blokker nog steeds ernstig in de gevarenzone zit.

Eind oktober lijkt Blokker wat financiële ademruimte te krijgen, wanneer de verkoop van het goedlopende zusterbedrijf Intertoys toch nog rondkomt. Veelzeggend is echter dat Ynse Stapert, die Witteveen begin dit jaar opvolgde als directeur van moederbedrijf Mirage, in het Financieele Dagblad niet wil zeggen of de opbrengst voor de redding van Blokker zal worden gebruikt. Eind die week meldt zakenblad Quote dat Blokker uitstel van betaling heeft aangevraagd.