Afkickklinieken zien stijging oxycodonverslaafden: tientallen per maand

Dit blijkt uit een rondgang langs grote klinieken, door de onderzoeksredactie van RTL Nieuws.

'Groter probleem dan GHB'

Verslavingsarts Thomas Knuijver van Iriszorg behandelt nu zo'n vijftig oxycodonverslaafden. Een paar jaar geleden zag hij maar heel af en toe iemand die van oxycodon moest afkicken. Knuijver: "We hebben de laatste jaren andere nieuwe middelen gezien, zoals GHB. Maar dit gaat daar ver aan voorbij. We zien echt het vijfvoudige aan patiënten voor oxycodon."

Dat oxycodongebruikers in de verslavingszorg belanden is nieuw. De pijnstiller wordt de laatste jaren steeds makkelijker meegegeven door huisartsen en specialisten. Het helpt goed tegen de pijn, maar onschuldig is het niet. Oxycodon is een opioïde en lijkt op heroïne. Langdurige gebruikers kunnen er verslaafd aan raken.

Duidelijke stijging

Voor het eerst wordt nu de omvang van deze groep verslaafden duidelijk. Landelijke cijfers zijn er niet. De onderzoeksredactie van RTL Nieuws sprak met verslavingsartsen door het hele land. Zij zien een duidelijke stijging in het aantal mensen dat hulp zoekt voor een oxycodonverslaving.

Niet tussen de heroïnegebruikers

"Het is echt een nieuwe doelgroep." zegt ook verslavingsarts Romeo Ashruf, van Brijder Verslavingszorg. Hij ziet patiënten die zichzelf totaal niet als een verslaafde zien, omdat zij de oxycodon gewoon via hun apotheek hebben gekregen. Het helpt vaak goed tegen de pijn, maar gebruikers kunnen er ook high van worden.

"Die mensen komen dan met veel schroom hier binnen: ik ben toch niet verslaafd? En we kunnen ze niet behandelen zoals andere opiaatverslaafden, bijvoorbeeld heroïne." zegt verslavingsarts Ashruf. De behandeling van oxycodonverslaafden is heel anders, onder andere omdat veel van deze patiënten nog steeds last heeft van de fysieke klachten waar ze in eerste instantie oxycodon voor kregen. Maar een duidelijke aanpak bestaat nog niet.

Wat weten we nu over oxycodon?

• Steeds meer voorgeschreven: in tien jaar tijd is het aantal voorschrijvingen van oxycodon vervijfvoudigd. In 2008 schreven artsen 94.000 keer oxycodon voor aan hun patiënten, in 2018 was dat gestegen naar 484.000. Dit blijkt uit cijfers van Stichting Farmaceutische Kengetallen. Er is steeds meer kritiek op dat voorschrijven: artsen zouden dat te snel doen en ze zouden te makkelijk herhaalrecepten meegeven.
• Meer langdurig gebruik: één op de vijf patiënten gebruikt oxycodon langer dan drie maanden. Het gaat om ruim 200.000 gebruikers. Dit blijkt een analyse van Zorgverzekeraars Nederland. Hoe langer je het gebruikt, hoe groter de kans dat je er verslaafd aan raakt.
• Stijging overdosissen: het overdosissen met oxycodon is tussen 2017 en 2018 met ruim 50 procent gestegen van 280 meldingen in 2017 tot 424 meldingen in 2018. Dit bracht RTL Nieuws eerder op basis van cijfers van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Landelijke aanpak nodig

Er moet een landelijke aanpak komen om oxycodonverslaafden te helpen, zeggen verschillende verslavingsartsen tegen RTL Nieuws. De minister zou te weinig oog hebben voor de achterkant van het oxycodonprobleem in Nederland.

Verslavingsarts Romeo Ashruf: "De minister heeft in de media gezegd dat hij het probleem erkent en naar een oplossing zoekt. Wij merken daar in de verslavingszorg nog te weinig van."

Expertgroep samengesteld

Minister Bruno Bruins van Medische Zorg heeft een expertgroep samengesteld om het voorschrijven van oxycodon te verminderen. In een reactie aan RTL Nieuws zegt hij dat geluiden over een groeiend aantal oxycodonverslaafden voor hem niet nieuw zijn: "Vanuit de taakgroep wordt bekeken hoe de behandeling van mensen die aan deze middelen verslaafd zijn geraakt kan worden verbeterd, rekening houdend met het feit dat zij mogelijk nog steeds een vorm van pijnstilling nodig hebben."

Verslavingsartsen vinden deze aanpak te vrijblijvend en vinden dat er nu iets moet gebeuren. Verslavingsarts Thomas Knuijver van Iriszorg: "Het gevaar is nu dat oxycodonverslaafden verder afglijden, de illegaliteit in. Dan halen ze hun oxycodon op straat of ze stappen over op vergelijkbaar spul, zoals heroïne. Dat is in de Verenigde Staten gebeurd en dat moeten we hier echt zien te voorkomen.

Verantwoording

Officiële registratie van oxycodonverslaafden ontbreekt. Daarom heeft RTL Nieuws een rondgang gemaakt en gesproken met verslavingsartsen van zeven grote verslavingszorginstellingen: Jellinek, Novadic Kentron, Verslavingszorg Noord-Nederland, Iriszorg, Tactus, Parnassiagroep/Brijder en Vincent van Gogh. Uit al die gesprekken kwam hetzelfde beeld naar voren. Op deze manier is voor het eerst informatie verzameld over aantal oxycodonverslaafden in Nederland.

De geïnterviewde verslavingsartsen baseren zich op ervaringen uit de praktijk. Enkele van hen hebben zelf – op basis van hun eigen patiënten – cijfers verzameld. Het gaat om minstens honderd oxycodonverslaafden die op dit moment afkicken.