Op gewilde scholen worden zelfs baby's aangemeld, roep om eerlijker systeem
Te jong kinderen aanmelden, vriendjespolitiek of het aanmelden van kinderen op veel verschillende scholen: in verschillende gemeenten zien ze dat ouders met dit soort handige trucs hun kinderen op een gewilde basisschool weten binnen te krijgen. Volgens deskundigen leidt dit ongelijke kansen voor kinderen. Daarom gaan steeds meer gemeenten de strijd aan met dit soort praktijken, blijkt uit een rondgang van RTL Nieuws.
"Je wilt gewoon een school die bij jou in de buurt ligt en die bij je past", zegt Paulina Dikker. Zij kreeg onlangs te horen dat er geen plaats meer is op de basisschool waar ze haar bijna 3-jarige kind op wilde inschrijven. In haar wijk wonen veel jonge gezinnen, wat leidt tot een ware run op de meest populaire scholen.
In sommige gemeenten is het gebruikelijk om een kind niet lang na de geboorte al in te schrijven op de basisschool. Net als het inschrijven op veel verschillende basisscholen of binnenkomen via kennissen op een school. Allemaal trucs waar vooral hoogopgeleide ouders gebruik van maken, zegt Guido Walraven van Kenniscentrum Gemengde Scholen. En dat zorgt voor segregatie en kansenongelijkheid, blijkt uit onderzoek.
Met twee jaar schreef Paulina haar kind in op de interesselijst voor de school van haar keuze. Dat is nog geen definitieve aanmelding, maar een lijst waarop je kunt aangeven dat je geïnteresseerd bent in de school. "Toen kreeg ik al te horen dat ik onderaan wachtlijst stond", zegt Paulina. Dat is vreemd, want sinds 2014 mag een kind pas met 3 jaar op een basisschool worden ingeschreven. Zo moeten alle kinderen een gelijke kans krijgen, los van vooraanmelding of interesselijst.
"Later kreeg ik een mail waarin stond dat er voorlopig geen plek is", zegt Paulina. De door haar gewenste school schreef per mail dat kinderen worden geplaatst op volgorde van plaatsing op de interesselijst. Zij was met 2 jaar dus al te laat. Paulina liet het er niet bij zitten en is naar de gemeente Amersfoort gestapt. "Ik wil niet per se afdwingen dat mijn kind alsnog op die school komt, maar de praktijk is niet eerlijk." Haar kind is inmiddels al bij een andere school aangemeld.
In Amersfoort is de gemeente naar aanleiding van verschillende klachten van ouders zoals Paulina in gesprek gegaan met scholenkoepels om te onderzoeken of er stappen nodig zijn. En Amersfoort is niet de enige gemeente waar stappen zijn gezet om het aanmeldsysteem eerlijker te maken, blijkt uit een rondgang van RTL Nieuws.
Uit navraag bij ruim 40 gemeenten blijkt dat zes gemeenten al langere tijd het aanmelden centraal regelen om kansenongelijkheid tegen te gaan. Ouders geven dan op een vast moment hun keuze op en ieder kind krijgt gelijke toelatingskansen. Dit is het geval in Deventer, Haarlem, Nijmegen, Amsterdam, Den Haag en Weesp. En in nog eens zes gemeenten worden stappen gezet om het aanmeldbeleid eerlijker te maken, namelijk Zeist, Groningen, Apeldoorn, Amstelveen, Amersfoort en Utrecht.
Grote stap in Utrecht
Vooral in Utrecht is onlangs een grote stap gezet: per 1 oktober wordt het aanmelden op basisscholen centraal geregeld via een gemeentewebsite. Pas als je kind drie jaar is kun je hem of haar aanmelden. Kinderen worden via een vaste procedure geplaatst, waarbij iedereen dezelfde kansen heeft. Dat is eerlijker en transparanter, vindt de gemeente.
De stap volgde op een rapport waaruit bleek dat het werken met schaduwlijsten van jonge kinderen vrij gebruikelijk was op Utrechtse basisscholen. Dat beeld herkende ook Ralph Borghart, directeur van basisschool Onder De Bogen in de wijk Leidsche Rijn. Een nieuwbouwwijk met enorm veel jonge gezinnen.
"In Leidsche Rijn was het toen gebruikelijk dat ouders bij geboorte bij populaire scholen interesse konden aangeven", zegt Borghart. "Dat leverde lijsten op van ouders van kinderen van 0 jaar die allemaal op een plekje zitten wachten." Mensen die later waren met inschrijven of pas later in de wijk zijn komen wonen, visten achter het net.
Beter voor de beeldvorming
"Het mag geen voordeel geven dat je kind op een interesselijst staat, maar dat gebeurde wel", zegt Borghart. Hij zegt blij te zijn dat de gemeente nu de aanmeldingen gaat regelen. Het neemt de school veel werk uit handen en is ook nog eens eerlijker. Ook is het goed voor de beeldvorming bij de ouders, zegt hij. "Ouders voor wie geen plek was, dachten dat het lag aan hun achternaam of religie. Dat heeft echt niet gespeeld, we zijn juist een diverse school. Maar het gevoel was er wel, dus ik hoop dat dit duidelijkheid geeft."
Is een centraal aanmeldsysteem dan dé manier om gemengde scholen te krijgen? Dat ook weer niet helemaal. Zo krijgen kinderen in Utrecht voorrang als ze in de buurt van een school wonen. "Als er in die buurt alleen maar starterswoningen vanaf 350.000 euro staan, zul je nog steeds een bepaalde populatie op scholen krijgen", zegt Borghart. "Dit systeem lost segregatie niet helemaal op, maar het is wel eerlijker."
