De belangrijkste punten uit het regeerprogramma op een rij

Het kabinet schrijft in de inleiding van het regeerprogramma over 'gerichte maatregelen die tastbaar het verschil maken in het leven van mensen'. "Dat vraagt om bevlogen pragmatisme, werklust en doelgerichtheid."

"De overheid, elke overheid, is er voor de burger en niet andersom. Het is taak van de overheid om houvast en zekerheid te bieden en richting te geven", staat in het programma. "Het is de overtuiging van dit kabinet dat de overheid de kracht in de samenleving moet koesteren en aanjagen, niet inperken. Juist door een betrouwbare steunpilaar te zijn kan vertrouwen worden hersteld."

Handreiking

Opmerkelijk: het kabinet doet in de laatste alinea's van de inleiding een handreiking naar andere partijen in de Tweede en Eerste Kamer. 

"In het debat over de regeringsverklaring hebben we als kabinet de hand uitgestoken naar de hele Tweede Kamer. En dat zal het kabinet ook richting de Eerste Kamer doen! We hebben in de Tweede Kamer de hoop uitgesproken om samen op zoek te gaan naar breed gedragen oplossingen. Het extraparlementaire karakter van dit kabinet biedt ook een uitgelezen kans om de kracht en de kwaliteit van die oplossingen samen met het parlement vorm te geven. Want hoe groot de meningsverschillen ook zijn, we zullen oplossingen moeten vinden voor de grote uitdagingen van deze tijd. Het is de hoop van het kabinet dat die oplossingen onderwerp van de debat zullen zijn en dat we samen het verschil kunnen maken."

Ministerie van Asiel en Migratie

Om het strengste asielbeleid ooit voor elkaar te krijgen, kiest het kabinet voor het zo snel mogelijk activeren van het noodrecht. Dat betekent dat een deel van de Vreemdelingenwet buiten werking kan worden gesteld en dan kan het kabinet daarvan afwijken. Op die manier kunnen op de korte termijn meerderjarige kinderen niet meer nareizen, het stapelen van asielprocedures wordt strenger getoetst en asielzoekers die niet op zitting of afspraak verschijnen worden afgewezen. 

Gisteren in het debat met de Kamer kwam hierop al veel kritiek van de oppositiepartijen. Die worden hiermee gepasseerd en in feite buitenspel gezet, omdat hun niet om instemming wordt gevraagd, zoals eerder ook bij de speciale noodwetgeving tijdens de coronacrisis. Minister Faber zei gisteren na afloop van het debat met de Kamer dat deze noodwet juridisch is getoetst en dat ze denkt dat die standhoudt bij de rechter.

Frits Wester legt in deze video uit waarom de voorgestelde maatregelen bijzonder zijn:

Ook komen er strengere voorwaarden voor gezinshereniging. Het wordt voor het overgrote deel van de asielzoekers alleen mogelijk als ze een vaste woonruimte hebben, een passend inkomen en minimaal twee jaar een verblijfsstatus.

Daarnaast gaat het kabinet werken aan een asielcrisiswet. Daar moeten de Eerste en Tweede Kamer wel hun goedkeuring voor geven. Het gaat zeker twee jaar duren voordat die er is. Daarin wil het kabinet ook verwerken dat de omstreden Spreidingswet wordt ingetrokken. Er komt een beslisstop op asielaanvragen, een versobering van de opvang, en mensen zonder verblijfsvergunning kunnen desnoods gedwongen worden uitgezet. 

Ook krijgen asielzoekers niet langer na vijf jaar een asielvergunning voor onbepaalde tijd. Minister Faber gaat in Europa daarnaast zo snel mogelijk pleiten voor een zogeheten opt-out voor Nederland van het Europese asiel- en migratiebeleid. De meeste van deze maatregelen stonden ook al in het hoofdlijnenakkoord. 

Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur

Om de mestcrisis te lijf te gaan, is krimp van de veestapel onvermijdelijk. Er komen strengere regels bij de verkoop van bedrijven: boeren krijgen te maken met gedwongen krimp als het bedrijf niet door familie wordt overgenomen. Niet alleen rundveehouders gaan dit voelen, ook pluimveehouders en varkenshouders.

Maar er is ook positief nieuws voor de boeren: zij mogen meer mest per hectare uitrijden en er komen subsidies voor innovaties.

Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening

Om het tekort aan woningen aan te pakken, wil het kabinet jaarlijks 100.000 woningen bouwen. Daarvoor trekt het de komende jaren 5 miljard euro uit. Daarbovenop komt 2,5 miljard euro om alle nieuwe woningen goed bereikbaar te maken.

Verder zet woonminister Mona Keijzer ook in om op slimme manieren snel en zonder belemmeringen nieuwe woningen te realiseren, zoals het beter benutten van bestaande gebouwen.

Keijzer noemt de woningnood onverminderd hoog, waardoor veel mensen niet verder kunnen met hun leven. Daar wil ze wat aan doen. "Door belemmeringen voor woningbouw weg te nemen en overbodige regels waar mogelijk te schrappen. Door bestaande gebouwen beter te benutten en het bijvoorbeeld makkelijker te maken om met je familie op één erf te wonen. En door scherpe keuzes te maken over de inrichting van ons land, met oog voor alle ruimtelijke opgaven waarvoor we staan."

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Het voornemen om het eigen risico te verlagen naar 165 euro in 2027, gaat door. De komende twee jaar blijft het eigen risico 385 euro. Vanaf 2027 gaan patiënten ook niet meer dan 50 euro betalen per behandeling in het ziekenhuis. De eerste schijf in de inkomstenbelasting wordt verlaagd om lage en middeninkomens te ondersteunen. Verder komt minister van Sociale Zaken Van Hijum met steunmaatregelen om de energiekosten van mensen met lage inkomens te verlichten.

In het coalitieakkoord schreven de vier partijen al dat ze de administratie willen aanpakken in de zorg. Dat maken ze vandaag concreter: binnen vijf jaar moet de administratietijd halveren naar 20 procent.

Het kabinet gaat ook kindermarketing aanpakken, speciale reclames gericht op kinderen. Dat deed het vorige kabinet al en daar gaat het nieuwe kabinet mee door. De PVV was daar nooit zo voor en schreef in het verkiezingsprogramma: "Stop de doorgeslagen betutteldrift. De overheid kan voorlichten, maar bepaalt niet of je rookt, drinkt en wat je eet." Ook komt het kabinet met een actieplan om het gebruik van vapes onder jongeren terug te dringen. Hoe dat actieplan er precies uitziet, staat niet in het regeerprogramma.  

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Scholen krijgen het extra geld terug dat ze kwijt zijn door een hogere btw op schoolboeken. "Het kabinet wil ervoor zorgen dat scholen in het primair en voortgezet onderwijs blijven investeren in verbeteren van lezen, schrijven en rekenen", verklaart het ministerie van Onderwijs. 

Het kabinet wil het middelbaar beroepsonderwijs ook tegemoetkomen. Dat krijgt een compensatie 'voor het verstrekken van leermiddelen voor basisvaardigheden' voor studenten die jonger dan 18 zijn. Het kabinet wil de btw op boeken verhogen van 9 procent naar 21 procent.

Ministerie van I en W

In het hoofdstuk over het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat staan weinig nieuwe maatregelen, maar gaat het vooral over de uitwerking van voornemens uit het hoofdlijnenakkoord. Wel nieuw is dat in het regeerprogramma staat dat er in 2025 meer duidelijkheid komt over de opening van Lelystad Airport. In het hoofdlijnenakkoord was daar niets over afgesproken.

Wel al genoemd in het akkoord in mei is de vliegbelasting die er komt vanaf 2027. De taks varieert per afstand: hoe verder de vlucht, hoe zwaarder belast. De vliegbelasting kost de passagiers 248 miljoen euro per jaar.

In het hoofdlijnenakkoord werd eerder al besloten dat de maximumsnelheid op de snelwegen – daar waar het kan – wordt verhoogd naar 130 kilometer per uur. In het regeerprogramma staat te lezen dat het kabinet nog voor het einde van dit jaar komt met een uitwerking van die invoering.

Het kabinet zal dit jaar een besluit nemen hoe verder wordt gegaan met de Lelylijn, de snelle trein die Noord-Nederland moet verbinden met de Randstad.