Koning maant tot minder polarisatie, weinig verrassingen Miljoenennota
De polarisatie in de samenleving maar ook in de politiek, stond vandaag tijdens Prinsjesdag centraal in de troonrede die koning Willem-Alexander uitsprak. Hij riep daarin op om elkaar 'op een volwassen manier' de hand te reiken. Partijleiders tonen begrip voor de opmerkingen. Verder bevatte de Miljoenennota weinig grote verrassingen en was het duidelijk dat de verkiezingen eraan zitten te komen.
De koning sprak de troonrede, die is opgesteld door het kabinet, uit in de schouwburg in Den Haag. Hij was daar met zijn hele gezin. Want de 18-jarige prinses Ariane vergezelde voor het eerst de koning, koningin Máxima, prinses Amalia, prinses Alexia, prins Constantijn en prinses Laurentien.
Bekijk hier de hoogtepunten uit de troonrede:
De koning stelde dat mensen in Nederland 'helaas' steeds vaker tegenover elkaar lijken te staan, met uitgesproken opvattingen en zwart-witdenken. "Het spreekt vanzelf dat het kabinet die opdracht om te beginnen op zichzelf betrekt", zei de vorst. Hij sprak dat het gelijk van de één niet automatisch het ongelijk van de ander betekent en dat de werkelijkheid vaak veel complexer is dan dat.
De partijleiders konden zich wel vinden in de oproep in de troonrede, bekijk dat hier:
De koning had het ook over de oorlog in Gaza, die tot veel maatschappelijke discussie leidt. Hij zei dat iedereen wil dat zo snel mogelijk een einde komt aan het menselijk lijden. Daarnaast sprak hij uit dat het kabinet 'vurig' hoopt dat mensen op dit onderwerp niet nog verder tegenover elkaar komen te staan.
Na de troonrede en de balkonscène van de koning en zijn gezin, bood demissionair minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) de Miljoenennota en de Rijksbegroting aan aan de Tweede Kamer.
Daar versprak minister Heinen zich, tot grote hilariteit van de Tweede Kamer, bekijk dat hier:
Veel van de Miljoenennota was al uitgelekt. Zo gaat de koopkracht van alle huishoudens er gemiddeld 1,3 procent op vooruit, mede doordat de arbeidskorting, een belastingkorting voor werkenden, iets omhoog gaat. In ruil daarvoor wordt wel de eerste schijf van de inkomstenbelasting iets verhoogd, waardoor iedereen - ook mensen die niet werken - juist weer iets meer belasting gaat betalen. Al met al blijft er dus wel een plusje in de portemonnee over.
De laagste inkomens gaan er 1,2 procent op vooruit, uitkeringsgerechtigden krijgen er 1,3 procent bij. Gepensioneerden gaan er met een koopkrachtplus van 1,5 procent het meest van alle groepen op vooruit. De hoogste inkomens, drie keer modaal en hoger, gaan er 1,3 procent op vooruit.
De zorgpremie gaat met een paar euro per maand omhoog, schrijft het kabinet: van 1876 euro per jaar nu, naar 1908 euro per jaar volgend jaar.
Het kabinet extra gaat investeren in het gevangeniswezen en de bezuiniging op de onderwijskansenregeling, een regeling voor leerlingen op scholen op kwetsbare plekken, wordt teruggedraaid. Ook was al bekend geworden dat het kabinet 2,6 miljard euro extra uittrekt voor de aanpak van de stikstofcrisis.
Daarnaast werd duidelijk dat de accijnskorting op benzine met een jaar wordt verlengd. Dat kost het kabinet 1,6 miljard euro. Het kabinet moest daardoor dus snijden in verschillende uitgaven. Een belangrijke bezuiniging is dat de herinvoering van rode diesel voor de landbouwsector daarom niet doorgaat.
Daarnaast lekte ook al uit dat het kabinet volgend jaar bijna een half miljard euro in de techsector investeert. Ook stelt het kabinet de nationale CO2-heffing voor de industrie de facto buiten werking.
De reacties van de politieke partijen op de miljoenennota zijn verdeeld. Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA is kritisch en noemt de begroting een voorbeeld van 'stilstand' die Nederland zich niet kan permitteren. Hij hoopt dat de nieuwe Tweede Kamer snel na de verkiezingen richtingen uitzet voor investeringen om het land weer op gang te brengen.
Aan de andere kant roept CDA-leider Henri Bontenbal op tot terughoudendheid bij het doorvoeren van wijzigingen in de miljoenennota. Hij benadrukt dat de grote problemen zoals stikstof, woningbouw, migratie en defensie niet door dit kabinet zullen worden opgelost, maar een taak zijn voor een volgend kabinet.
Constructieve houding
VVD-leider Dilan Yeşilgöz hoopt dat de Haagse politiek de komende dagen laat zien dat Nederland te besturen is. Ze pleit voor een constructieve houding tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen en ziet graag een centrum-rechts kabinet na de verkiezingen, mogelijk met partijen als BBB of JA21.
De demissionaire status van het kabinet en de aankomende verkiezingen maken de toekomst van de gepresenteerde plannen onzeker.
Politiek verslaggever Fons Lambie constateert dat er op Prinsjesdag 2025 nauwelijks wat te vieren valt, bekijk dat hier:
