Van asielstop tot spreiding: dit willen partijen met migratie
Moet er een maximum voor het aantal migranten komen? En hoe worden ze verspreid over het land? Een van de belangrijkste thema's deze verkiezingen is migratie, het vorige kabinet viel er zelfs over. We zetten de standpunten van de grootste partijen in de peilingen op een rij.
"Migratie is een thema waar de politiek het lastig over eens kan worden", zegt Floor Bremer, verslaggever op de politieke redactie van RTL Nieuws. Dat bleek in de zomer wel, het kabinet viel vlak voor het reces omdat er geen deal bereikt kon worden over migratie.
"Omdat veel partijen zeggen dat het een principieel punt is, vinden ze het lastig water bij de wijn te doen", legt Bremer uit. "Maar uiteindelijk zullen deze compromissen ook door een nieuw kabinet gesloten moeten worden."
Immigratie in cijfers
Vorig jaar kwamen er 403.108 immigranten naar Nederland, tegelijkertijd vertrokken er 179.310 mensen. De meeste immigranten van buiten de EU waren 108.440 Oekraïners op de vlucht voor de oorlog in hun land.
In de afgelopen tien jaar was gemiddeld 11 procent van alle immigranten een asielzoeker. De meeste immigranten kwamen uit de EU (of landen uit de Europese vrijhandelszone). De belangrijkste reden voor immigratie was vanwege het gezin of werk. Voor immigranten van binnen de EU was werk de belangrijkste reden, staat in de Staat van Migratie 2023.
Goed, dat is de huidige stand van zaken. Wat willen de partijen, als ze het voor het zeggen krijgen na de verkiezingen? We lopen de belangrijkste vraagstukken langs, met de opvallendste standpunten van de belangrijkste partijen.
Komt er een maximum aan de instroom van immigranten?
Als het aan de VVD en de NSC ligt wel. De laatste partij verbindt er zelfs een concreet aantal aan. Als het aan de partij van Pieter Omtzigt ligt, moet het migratiesaldo jaarlijks netto op 50.000 personen liggen.
De BBB wil een maximum van 15.000 asielzoekers per jaar opnemen. De PVV en JA21 willen nog een stap verder gaan. Als het aan Geert Wilders en Joost Eerdmans ligt, komt er een asielstop.
Aan de andere kant van het spectrum zit GroenLinks/PvdA. Deze partij vindt dat iedereen die vlucht voor oorlog of vervolging, geholpen moet worden. Ook D66 is tegen een maximumaantal.
Hoe worden asielzoekers verdeeld over het land?
GroenLinks/PvdA wil dat gemeenten een evenredige bijdrage leveren aan de opvang van asielzoekers, in lijn met het aantal inwoners. Ook D66 en BBB willen dat asielzoekers 'eerlijker' verspreid worden over het land. Dat komt overeen met de spreidingswet van staatssecretaris Eric van den Burg, die nog goedgekeurd moet worden door de Eerste Kamer.
Zijn partij - de VVD - is overigens tegen deze wet. De partij wil met financiële prikkels gemeenten overhalen om (extra) te helpen met opvang van asielzoekers. De PVV is ook mordicus tegen de wet: gemeenten worden als het aan Wilders ligt nooit gedwongen om asielzoekers op te vangen.
En wat willen partijen met arbeidsmigratie?
Migratie is breder dan de opvang van vluchtelingen. Een groot deel van de immigranten komt hierheen om te werken. Niet iedere partij is hier fan van. De SP wil zelfs een tijdelijke stop op arbeidsmigranten.
De PVV wil het aantal arbeidsmigranten fors inperken, onder meer door het opnieuw invoeren van een werkvergunningsplicht voor EU-inwoners. De VVD wil kritischer kijken welk soort arbeidsmigranten nog welkom zijn.
De NSC wil het aantal arbeidsmigranten inperken door belastingvoordelen voor expats af te bouwen. Dat wil GroenLinks/PvdA ook. De partij wil verder de problemen van arbeidsmigratie aanpakken door bedrijven te verplichten 85 procent van de arbeidsmigranten in dienst te nemen.
D66 wil juist inzetten op meer arbeidsmigratie, ook als oplossing voor het personeelstekort. Wel wil de partij dat sectoren waar veel laagbetaalde arbeid wordt verricht - zoals de logistiek, slachterijen en in de kassen - een 'eerlijker' loon gaan betalen.