Geen suiker in je frisdrank: verkoop van zero in de lift

En dat is niet slechts een observatie, blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Vereniging Frisdranken, Waters, Sappen (FWS). Bijna de helft van Nederlanders ouder dan 18 drinkt minstens één keer in de maand een zero-variant van frisdrank. Dat is meer dan in 2021, toen dat nog 41 procent was.

Ook uit de cijfers van frisdrankproducent Coca-Cola blijkt de populariteit van zero. De marktleider verkocht in het tweede en derde kwartaal van dit jaar wereldwijd achtereenvolgens vijf en drie procent meer van de zero-varianten dan in hetzelfde kwartaal 2022. Terwijl de verkoop van traditionele cola in het tweede kwartaal stabiliseerde en in het derde kwartaal maar twee procent steeg. De zero variant wint dus terrein. 

Gezondere keuze

De voor de hand liggende verklaring hiervoor: mensen denken aan hun gezondheid. "Consumenten hebben behoefte aan gezonder en zijn meer bezig met wat er in hun eten en dranken zit en of dit bij hun levensstijl past", zegt Taco Juriaanse, directeur van branchevereniging FWS.

Een glas Coca-Cola van 250 ml bevat al snel ruim 25 gram suiker, terwijl zero frisdranken, zoals de naam al zegt, helemaal geen suiker bevatten. Daarnaast bevatten de drankjes ook minder dan één kilocalorie.

Omdat mensen steeds meer neigen naar suikervrije frisdranken doen fabrikanten al jaren hun best om de consument te lokken of juist te laten wennen aan hun zero frisdrank.

Verschillende aanpakken

Zo kreeg Coca-Cola Zero in 2017 een make-over van moederbedrijf Coca-Cola. De traditioneel zwarte verpakking werd onder de loep genomen en vervangen door een rode verpakking die meer doet denken aan de originele cola van het bedrijf. Ook werd er geïnvesteerd in meerdere campagnes om de suikervrije variant zichtbaarder te maken.

Supermarktketen Albert Heijn verminderde in de afgelopen jaren geleidelijk het suikergehalte in hun huismerken AH cassis, AH lemon lime en AH cola regular. Ondertussen werd getest of hun klanten het nog steeds lekker zouden vinden. Ook supermarkt Aldi ziet een verschuiving in de verhouding tussen Zero frisdranken en suikerhoudende frisdranken, waarbij het aandeel Zero toeneemt. 

Maar de meest drastische aanpak is toch wel die van Sprite, onderdeel van Coca-Cola. Zij verkopen sinds 2017 in Nederland alleen nog maar de suikervrije variant, hoewel er pas sinds dit jaar ook in koeienletters zero op de verpakking staat. Wat het effect op de verkoop is, blijft overigens onduidelijk. Coca-Cola geeft geen antwoord op vragen van RTL Z. 

Het prominent melden van zero op de verpakking is ook niet altijd het toverwoord voor succes. "Sommige consumenten zijn daarnaar op zoek, anderen willen juist geen verandering. Vandaar dat het ene merk het meteen helemaal zero maakt, en het andere merk het stap voor stap doet", legt Juriaanse uit.

Suikervrij succes

Is het dan ondertussen normaal om suikervrij te drinken? "Het is wel een sociale norm aan het worden. Net zoals met ander gedrag wordt er steeds meer naar elkaar gekeken en is het niet meer gek of raar om te kiezen voor een suikervrije variant", licht Juriaanse toe.

Overigens is de suikervrije variant gezonder, maar niet meteen gezond. Volgens het Voedingscentrum kan een zero frisdrank een betere keuze zijn voor mensen die gewend zijn om normale frisdrank te drinken. Maar uiteindelijk staan beide varianten niet in de Schijf van Vijf en kan je toch beter voor water, thee of koffie kiezen. Dat de zero variant niet in de Schijf van Vijf staat heeft te maken met de zuren die hierin zitten, deze zitten ook in suikerhoudende frisdranken en zijn slecht voor je tanden. 

Daarnaast bevatten veel zero frisdranken de kunstmatige zoetstof aspartaam. Deze stof zou mogelijk kankerverwekkend zijn bleek uit een onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), maar er is nog niet bewezen dat mensen met het drinken van een paar glazen zero frisdrank per dag ook echt risico lopen. De WHO roept wetenschappers dan ook op om de zoetstof verder te onderzoeken. 

Suikertaks

Om eerst het probleem van overmatige suikerinname in te perken wordt er al langer gesproken over een suikertaks. Frisdranken worden dan belast aan de hand van het suikergehalte. Dat is om gezondere keuzes te stimuleren. Hoe meer suiker, hoe hoger het tarief.

Dat deze suikertaks nog niet in Nederland is ingevoerd heeft te maken met suikerlobby van de afgelopen jaren. Fabrikanten uit de voedingsindustrie zijn er in geslaagd om, met behulp van forse uitgaven, de Europese Unie te beïnvloeden en regelgeving tegen te gaan, meldde lobbywaakhond Corporate Europe Observatory al in 2016. 

Daar lijkt nu een einde aan te komen, want de suikertaks heeft zich in het Verenigd Koninkrijk al bewezen. Daar hadden fabrikanten binnen een mum van tijd hun dranken aangepast om minder belasting te betalen.

Ook in ons land zou een suikertaks wel succesvol kunnen zijn, blijkt uit een recent onderzoek van het RIVM. Bij invoering ervan zal de consument uiteindelijk inderdaad minder suiker kopen, concludeert de onafhankelijke overheidsinstantie. 

Sturen met belasting

Juriaanse pleit voor een brede suikertaks, waarbij niet alleen frisdranken, maar ook koek, snoep en andere dranken belast worden. Consumenten gaan dan vaker kiezen voor goedkopere producten zonder suiker, legt hij uit. "Het heeft dan effect op hun gedrag en fabrikanten zullen daardoor minder suiker in hun producten stoppen."

Mocht de suikertaks op frisdranken er komen, dan zullen de plannen op z'n vroegst in 2026 gerealiseerd kunnen worden. Die schappen in de supermarkt zijn dus niet opeens helemaal suikervrij.

Het consumentengedrag wordt vanaf volgend jaar wel met een andere belastingmaatregel gestuurd. Vanaf 1 januari vervalt de zogeheten verbruiksbelasting op mineraalwater. En gaat de belasting op alcoholvrije dranken omhoog. Maar dat geldt voor alle dranken, of er nu suiker in zit of niet.