Slotakkoord op klimaattop bereikt: fonds voor klimaatschade ontwikkelingslanden
Op de VN-klimaattop in het Egyptische Sharm-el-Sheikh zijn landen het eens geworden over een fonds voor ontwikkelingslanden die schade oplopen door de gevolgen van klimaatverandering, zoals droogte of extreem weer. Dat staat in het slotakkoord, zo'n anderhalve dag nadat de top eigenlijk afgelopen zou zijn.
Landen die nu al de effecten van de opwarming van de aarde voelen, zoals Pakistan toen het afgelopen jaar overstroomde, wilden al langer zo'n fonds. Volgens de COP-voorzitter is het 'passend' dat dit fonds is opgericht tijdens deze klimaattop die plaatsvond op het Afrikaanse continent.
Historisch moment
Hoeveel geld het fonds gaat kosten, wie precies mee moet betalen en welke landen mogelijk geld ontvangen is allemaal nog onduidelijk. Dat wordt in het komende jaar besproken.
Voor veel mensenrechtenorganisaties is dit fonds een historisch moment in de geschiedenis van klimaattoppen. Beleidsadviseur Nils Mollema van ActionAid zegt dat het 'werkelijk schokkend' is dat het fonds om kwetsbare mensen te helpen zo lang op zich liet wachten. "Dit is een cruciaal startpunt."
Een aantal partijen, waaronder de Europese Unie, wilden in ruil voor het klimaatschadefonds wel dat landen extra stappen zetten om verdere opwarming te voorkomen. Zo wilde de EU bijvoorbeeld dat in de slottekst niet alleen staat dat steenkoolgebruik moet worden afgebouwd, maar alle fossiele brandstoffen - ook olie en gas - om zo de uitstoot van broeikasgassen verder terug te dringen.
Het is net als vorig jaar niet gelukt om dat er doorheen te krijgen. Bas Eickhout, delegatieleider van het Europees Parlement op de klimaattop, noemt de deal daarom teleurstellend. Er werd in de 'klimaatambitie' geen vooruitgang geboekt ten opzichte van vorig jaar. "Hiermee is een cruciaal klimaatjaar verloren gegaan", aldus Eickhout.
Volgens Eickhout werd duidelijk dat veel landen hun klimaatdoelen niet verder wilden aanscherpen om de opwarming van de aarde te beperken. De overeenkomst van vorig jaar werd op sommige punten zelfs wat afgezwakt. "Europa moest daarom tot op het eind vechten om de ambitie van vorig jaar overeind te houden."
Verder is afgesproken dat landen tot eind 2023 de tijd hebben om hun klimaatdoelen bij te stellen om de afspraken van het Klimaatakkoord van Parijs te halen. De afspraak om de klimaatdoelen jaarlijks aan te scherpen, stond ook in de Glasgow-overeenkomst vorig jaar. Daar hebben de meeste landen zich niet aan gehouden.
'Erger is voorkomen, maar stilstand is achteruitgang'
Heel positief, noemt klimaatspecialist Bart Verheggen van RTL Nieuws de invoering van het klimaatschadefonds. "Want dat hing echt aan een zijden draadje. Over de uitwerking van de details zal de komende jaren nog wel gesteggeld worden. Op een abstract, hoog niveau is nu bepaald dat het er komt, maar wie en hoeveel moet gaan betalen en welke landen voor het fonds in aanmerking komen, is nog onduidelijk. Ontwikkelingslanden zullen de invoering van het fonds in ieder geval als winst beschouwen."
Wat aan het eind van deze klimaattop mist, zijn ambitieuzere doelen dan vorig jaar afgesproken in Glasgow, zegt Verheggen. "Je zou kunnen zeggen dat erger is voorkomen. Want eerdere afspraken zijn niet afgezwakt. Maar om de opwarming van de aarde te beperken zullen we van fossiele brandstoffen af moeten. De olieproducerende landen hebben dat met succes tegengehouden. Wat ook niet in de tekst van het slotakkoord is teruggekomen is dat emissies vanaf 2025 zouden moeten dalen. De tijd tikt door en stilstand is achteruitgang."