Tijdens het werk even naar de psycholoog: hierom is dat een goed idee

Preventief in therapie: als het aan de Amerikaanse zangeres Olivia Rodrigo ligt, moeten meer mensen dat doen. Haar bandleden en crew konden tijdens het wereldtournee continu bij een psycholoog terecht. Is het een goed idee? En zou zoiets ook werken bij mensen die een 'normale' baan hebben? We vragen het een prestatiepsycholoog.
Olivia Rodrigo, bekend van nummers als Drivers License en Deja Vu, betaalde therapiesessies voor haar volledige band en crew tijdens de Guts World Tour. De tournee omvatte 102 optredens in Noord-Amerika, Europa, Australië, Azië en Zuid-Amerika. Vorige maand stond ze in Nederland op Pinkpop en afgelopen week op Rock Werchter.
Gitariste Daisy Spencer vertelde gisteren in een interview over de therapie tijdens de tour. Het had haar duidelijk goed gedaan. "Ik heb er enorm veel gebruik van gemaakt", zei ze. "Een van de mooiste dingen die je iemand kunt geven is gratis therapie. Dit voelde echt als een geschenk."
Open over mentale problemen
Rodrigo zelf is altijd open geweest over mentale problemen. In interviews gaf de zangeres aan hoe belangrijk het is om te praten over je depressieve gevoelens. Bovendien is haar vader therapeut en heeft ze verschillende emotionele nummers gemaakt.
Dat mensen in de muziekindustrie baat hebben bij gesprekken met een psycholoog, ook als ze op dat moment zelf niet kampen met mentale problemen, begrijpt Renate Hensen maar al te goed. De prestatiepsycholoog uit Groningen, directeur van het Instituut voor Sport- en Prestatiepsychologie, ziet dat druk van buitenaf heel wat met een mens kan doen.
"Zeker in de muziekwereld", legt ze uit. "Er wordt veel van je verwacht en iedereen heeft een mening over je, daar zitten ook negatieve meningen bij. Dan kun je jezelf makkelijk kwijtraken. Bovendien heb je vaak maar één kans om het goed te doen, bijvoorbeeld tijdens een optreden."
Mentale flexibiliteit
"De meest gekke dingen kunnen gebeuren. Je kunt van het podium vallen tijdens een dans. Of een noot verkeerd spelen of de muziek vergeten. Dan moet je mentaal flexibel zijn om daarmee om te kunnen gaan", zegt Hensen. "Dat zijn vaardigheden die je kunt trainen. Daar heeft iedereen baat bij, en met name mensen die onder druk staan."
Ook bij de 22-jarige zangeres Rodrigo is het wel eens flink misgegaan. Vorig jaar viel ze tijdens een optreden in een gat in de vloer, zie je in deze video. Ze pakte het meteen sportief op door 'o mijn god, dat was leuk!' uit te roepen. "Alles gaat goed", zei ze tegen het geschrokken publiek.
Een knap staaltje mentale vaardigheid, zou Hensen dat noemen. "Je zou ook boos kunnen worden of dichtslaan. Maar ze is zo mentaal flexibel dat ze er iets leuks van maakt. Ze is in staat om te gaan met een onverwachte situatie." De prestatiepsycholoog benoemt ook een ander filmpje, van een violist waar tijdens het optreden een mobiele telefoon afgaat. De muzikant wordt uit zijn concentratie gehaald, maar pakt het op door het Nokia-deuntje na te spelen.
Juist door continu bezig te zijn met mentale gezondheid, en niet pas als je de druk niet meer aankunt, blijven dit soort wereldartiesten overeind, zegt Hensen.
Preventieve therapie in de kantoortuin
Maar wat nou als je geen wereldartiest bent, maar wel werkt in een omgeving waar veel van je wordt verwacht? Zou preventief in therapie gaan dan óók werken?
"Ja, daar ben ik zeker voorstander van", zegt de prestatiepsycholoog. Ook in een 'normale' werkomgeving krijgen mensen volgens haar te maken met pittige tegenslagen of bijvoorbeeld kritiek van collega's.
"Waarom pas in actie komen als er echt wat aan de hand is? Ik denk dat het kan voorkomen dat mensen in een burn-out terechtkomen. Want als je toch al gesprekken voert, komt zo iets sneller ter sprake. Dan kun je dat direct aanpakken."
Geen verplichting
Volgens Hensen zou elke maand een gesprek op je werk met een psycholoog al iets kunnen doen. Maar het moet niet verplicht worden, zegt ze, want dat zou averechts kunnen werken.
"Je zou kunnen organiseren dat mensen zelf met een onderwerp komen voor het gesprek. Of dat ze vooraf een vragenlijst invullen. Het gaat dan niet over hoe goed je prestatie is, maar over hoe jij werkt en welke richting je op zou willen. De ene wil sneller een mail typen, de ander wil beter omgaan met feedback. Ik denk dat er voor iedereen wat uit te halen is."
Preventief therapie op je werk levert bedrijven ook heel wat op, berekende ArboNed, dat werkgevers adviseert over arbeidsomstandigheden. Het zorgt niet alleen ontspannen en gelukkige medewerkers, maar het is op de lange termijn ook een besparing. Afwezigheid door stressgerelateerde klachten steeg volgens de organisatie vorig jaar met 7 procent. Over een periode van vijf jaar is dat zelfs 35 procent.
Het kost best wat geld als een medewerker zich ziek moet melden door bijvoorbeeld stress of andere mentale klachten. Gemiddeld kost een dag afwezigheid van een medewerker al 340 euro. Afwezigheid door een burn-out kan gemiddeld oplopen tot 318 dagen, dan zit je dus al op meer dan 100.000 euro.
'Besparen op verzuimkosten'
"Het belang van vroegtijdig ingrijpen is dus groot", zegt ArboNed in een onlangs geplaatst artikel op de organisatiewebsite. "Werkgevers die investeren in snelle, passende hulp voor hun mensen, besparen uiteindelijk op verzuimkosten. En nog belangrijker: ze laten zien dat ze goed werkgeverschap serieus nemen."
Om die reden neemt ook het aantal bedrijfspsychologen flink toe. Steeds vaker komen mensen daar terecht met klachten die niet alleen werkgerelateerd zijn. De grens tussen werk en privé vervaagt, zegt ArboNed. Bovendien zijn de wachtlijsten in de reguliere ggz lang.
Ook Hensen bevestigt dat, maar natuurlijk zijn er uitzonderingen. "Als je er vooraf mee bezig bent, kun je beter omgaan met tegenslagen. Maar dat neemt niet weg dat er altijd mensen zijn met aanleg voor mentale klachten of die sneller in een depressie terechtkomen. Toch denk ik dat het kan helpen en preventieve therapie je mentale welzijn verbetert."
Voor jongeren kunnen influencers die vrijwel dagelijks op hun telefoon voorbijkomen soms voelen als een goede vriend. Dat betekent ook dat influencers met heel persoonlijke berichten komen. Zij leren daarom nu hoe ze daarmee om moeten gaan. Dat zie je in deze video: