Nieuwe terreurmaatregelen België: hoe doen we dat in Nederland?
België heeft vandaag twaalf nieuwe maatregelen aangekondigd in de strijd tegen terreur. Wij legden ze voor aan terrorismedeskundige Jelle van Buuren met de vraag: in hoeverre gelden die maatregelen al in Nederland?
- 1. Uitbreiding van de terroristische misdrijven en de aanpassing van de wetgeving om ze doeltreffend te bestraffen
De lijst van misdrijven die als terrorisme worden gezien, wordt in België uitgebreid. Zo wordt het bijvoorbeeld verboden om naar het buitenland te gaan om daar mee te doen aan de jihad.Volgens Van Buuren is dit in Nederland al min of meer geregeld. "Het is hier bijvoorbeeld strafbaar om bij te dragen aan of te faciliteren voor terrorisme. Dan moet natuurlijk wel duidelijk zijn dat het om terrorisme gaat, maar organisaties als IS worden officieel als terroristische organisaties gezien, dus dat is geen probleem." Rechters in Nederland spreken zich nu uit over de vraag wat bewijs is voor het willen 'bijdragen' aan terroristische activiteiten, met andere woorden: wanneer is de wil om over te gaan tot terrorisme bewezen.
- 2. Uitbreiding van de lijst met strafbare feiten die aanleiding geven tot het gebruik van bijzondere opsporingsmethoden
Het wordt voor de Belgische politie en justitie bijvoorbeeld makkelijker om mensen af te luisteren als ze vermoeden dat ze ronselen voor de jihad.Ook dit is volgens Van Buuren al geregeld in Nederland, via de Wet Terroristische Misdrijven.
- 3. Uitbreiding van de mogelijkheden om de Belgische nationaliteit in te trekken
In Nederland is dit wel een controversieel onderwerp, maar minister Opstelten heeft hier al een wetsvoorstel voor ingediend. Dat moet nog door de Kamer.
- 4. Tijdelijk intrekken van identiteitskaarten en de mogelijkheid om een paspoort niet af te geven of dat in te trekken (zonder daarbij de nationaliteit af te nemen)
Als iemand een risico vormt voor de openbare orde en veiligheid, dan wordt het in België mogelijk om diegene geen paspoort te verstrekken of een paspoort of identiteitskaart tijdelijk in te nemen.In Nederland gebeurt dit al. Er is nog wel discussie over in ons land, zegt Van Buuren. Bijvoorbeeld over de vraag of de rechter daar vooraf toestemming voor moet geven en of dit specifiek in de wet moet worden geregeld.
- 5. Bevriezing van de nationale tegoeden
Het gaat dan bijvoorbeeld om geld dat iemand op de bank heeft staan. Het wordt makkelijker voor de politie om beslag te leggen op geld van vermeende terroristen.Hier is al EU-wetgeving over, op basis daarvan doet Nederland dit ook al. Nadeel daarvan is wel dat dat alleen mag bij mensen die op de terrorismelijst van de EU staan, en mensen op die lijst krijgen kost tijd.
- 6. Het wordt makkelijker om buitenlandse strijders in België in de gaten te houden
Er komt een duidelijkere taakverdeling tussen de diensten die zich hiermee bezighouden en er moet meer structuur komen in de manier waarop buitenlandse strijders in België in de gaten worden gehouden.In Nederland wordt voortdurend gekeken naar de manier waarop de verschillende diensten op het gebied van terrorisme samenwerken, zegt Van Buuren. Maar de samenwerking is nooit helemaal ideaal en dus voortdurend onderwerp van discussie en aanpassingen.
ZIE OOK: Jihadisten in Europa: hebben we ze wel goed in het vizier?
- 7. De informatie-uitwisseling tussen administratieve en gerechtelijke diensten en overheden wordt geoptimaliseerd
Dit gebeurt ook in Nederland. Er zijn bijna geen wettelijke bezwaren meer tegen de informatie-uitwisseling. Natuurlijk zijn er soms wel praktische, technologische en of/culturele obstakels.
- 8. Herziening van het plan tegen radicalisering
Het plan waarin mensen die van terrorisme verdacht worden, onder surveillance worden geplaatst, wordt sneller herzien dan eigenlijk de bedoeling was. Het plan dateert uit 2005 en moet aangepast worden aan de huidige situatie.Nederland kent allerlei programma's om mensen te deradicaliseren. Eén van de mogelijkheden is om mensen hinderlijk te volgen en ze daardoor te verstoren, maar er zijn ook genoeg wettelijke mogelijkheden voor de inlichtingendiensten en politie om terrorismeverdachten bijvoorbeeld af te luisteren.
- 9. Radicalisme in de gevangenissen aanpakken
België wil radicalisering ook binnen de gevangenismuren aanpakken. Gedetineerden die radicaliseren moeten sneller worden opgemerkt en er moeten maatregelen worden genomen tegen radicalisering. Gevangenispersoneel wordt daarvoor opgeleid en islamconsulenten worden ingezet om te signaleren of mensen de verkeerde kant op gaan.In Nederland worden mensen nu op aparte terroristenafdelingen gezet en personeel in 'gewone' gevangenissen wordt getraind in het herkennen van signalen van radicalisering, ronseling en dergelijke.
- 10. Hervorming van de inlichtingen- en veiligheidsinstanties
België krijgt een nationale veiligheidsraad. Daarin komen de premier en vicepremiers, de minister van Justitie en de minister van Defensie. De nationale veiligheidsraad kan bijvoorbeeld het dreigingsniveau verhogen, maar ook andere maatregelen tegen terrorisme treffen.Taken van de nationale veiligheidsraad in België worden in Nederland deels uitgevoerd door de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV). Ook bestaan er op nationaal niveau en regeringsniveau allerlei coördinatiemechanismen en -overleggen. Dit werkt nooit ideaal en optimaal, maar geen enkele organisatorische structuur doet dat.
- 11. Het leger kan worden ingezet voor specifieke bewakingsopdrachten
Als het dreigingsniveau in België 3 of 4 is (hoger kan niet), dan kan het leger worden ingezet. Nu is het dreigingsniveau 3. Het leger gaat morgen al aan de slag in België. 150 soldaten staan klaar om in het land tegen terrorisme te worden ingezet.De koninklijke marechaussee (onderdeel van het leger dat ook is belast met politietaken) kan en wordt ook in Nederland ingeschakeld voor bewakingsopdrachten. Er zijn ook juridische mogelijkheden om andere onderdelen van het leger in te zetten, maar dat is een politieke of beleidsmatige afweging. Het inzetten van het leger verandert natuurlijk ook het straatbeeld en het bijbehorende gevoel.
- 12. De federale politie wordt verantwoordelijk voor bijzondere beschermingsopdrachten
Die taak ligt nu nog bij Staatsveiligheid, maar door hem over te dragen aan de federale politie kan Staatsveiligheid al zijn capaciteit gebruiken om zich bezig te houden met de bestrijding van terrorisme.Ook in Nederland wordt steeds discussie gevoerd over welke dienst wat doet en of het niet beter is om sommige taken te verschuiven om een dienst meer armslag te geven voor de belangrijkste taken. Maar in België is alles zo anders georganiseerd dat het moeilijk is om de landen op dit punt met elkaar te vergelijken.
Onderdeel van dossier
Terreurdreiging in Nederland
