Helpt het slikken van vitamine D tegen het coronavirus?

Die vragen stelden onder meer Bob, Frank en Corine aan RTL Nieuws. Ze vragen zich ook af: kan het zo zijn dat er in de zomer minder ziekenhuisopnames waren, omdat er dan minder mensen zijn met een tekort aan vitamine D?

De afgelopen maanden zijn er verschillende verkennende studies gedaan naar het verband tussen een gebrek aan vitamine D en het coronavirus. Een recent onderzoek is dat van Northwestern University in de Amerikaanse staat Illinois. Onderzoekers vergeleken patiëntgegevens van ziekenhuizen in Azië, Europa en de VS.

Ze concludeerden dat patiënten in landen met veel doden, zoals bijvoorbeeld Italië en Spanje, beduidend lagere vitamine D-waarden hadden dan patiënten in landen waar de sterfte lager is.

Tegenstrijdige resultaten

Of we nu massaal vitamine D moeten inslaan om een ziekenhuisopname te voorkomen? Die conclusie is te kort door de bocht, vindt longarts Rob Janssen bij het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen.

"Er zijn studies die laten zien dat mensen met een laag vitamine D-gehalte meer kans hebben op het krijgen van het coronavirus, maar er zijn ook studies die juist het tegenovergestelde beweren", vertelt hij tegen RTL Nieuws.

Geen gek idee

De gedachte dat er mogelijk een relatie is tussen de twee, is volgens niet hem niet heel raar. Uit oudere, meer uitgebreide studies blijkt namelijk dat er een verband is tussen vitamine D en luchtweginfecties.

"Bij dagelijks en wekelijks gebruik van voedingssupplementen zie je een afname van de kans op acute luchtweginfecties. Maar dat geldt vooral voor mensen die van nature al een lager vitamine D-gehalte hebben."

Wat is vitamine D?

Vitamine D is volgens het Voedingscentrum nodig om calcium uit voeding in het lichaam op te nemen. Het is belangrijk voor de groei en het behoud van stevige botten en tanden. Ook speelt vitamine D een rol bij een goede werking van de spieren en het immuunsysteem.

De belangrijkste bron van vitamine D is zonlicht. Het lichaam kan onder invloed van zonlicht in de huid vitamine D zelf aanmaken. Vitamine D zit ook in eten: vooral in vette vis en met wat lagere gehaltes in vlees en eieren. Ook wordt vitamine D toegevoegd aan halvarine, margarine en bak- en braadproducten. 

Voor jonge kinderen, vrouwen ouder dan 50, mannen ouder dan 70, mensen met een getinte huidskleur, mensen die weinig buiten komen en zwangere vrouwen geldt het advies om extra vitamine D te nemen.

Overigens kan het ook nog zo zijn dat het juist andersom werkt: dat patiënten die in het ziekenhuis liggen eerst helemaal geen tekort hadden, maar dat het coronavirus dit juist heeft veroorzaakt. 

"We weten dat luchtwegziekten een disregulatie van het vitamine D-gehalte kunnen veroorzaken. Een ontsteking kan leiden tot een tekort. Dat zie je bijvoorbeeld ook bij astma of COPD", legt Janssen uit. Of dat ook in het geval van het coronavirus zo werkt, is volgens de longarts nog geen onderzoek naar gedaan.

Zomer

Volgens de longarts is het ook te kort door de bocht om te concluderen dat er in de zomer minder ziekenhuisopnames waren, omdat mensen dan van nature meer vitamine D aanmaken. "Het zou kunnen, maar er is geen bewijs voor. Er spelen ook nog andere factoren mee, bijvoorbeeld dat je in de herfst en winter meer binnen bent en dichter op elkaar zit."

Het Voedingscentrum deelt de mening van Janssen dat er meer onderzoek moet worden gedaan om tot een conclusie te kunnen komen. Volgens de instelling is er op dit moment onvoldoende aangetoond of het slikken van (extra) vitamine D het risico op een corona-infectie vermindert.

Oorzaak en gevolg

Dit omdat de resultaten tot nu toe vooral komen uit observationeel onderzoek. In dit type onderzoek kunnen oorzaak en gevolg niet worden aangetoond.

"Het is relatief makkelijk om te kijken of patiënten die op de intensive care liggen een vitamine D-tekort hebben, maar dat zegt nog niets over de oorzaak van dit tekort. Daar moet uitgebreider onderzoek naar worden gedaan", vertelt Iris Groenenberg, kennisspecialist voeding en gezondheid bij het Voedingscentrum.

Ook Groenenberg erkent dat er een relatie is tussen vitamine D en bepaalde luchtweginfecties. Maar dat betekent volgens haar nog niet dat dit ook voor het coronavirus zo is. "We weten dat het coronavirus anders werkt dan bijvoorbeeld bovenste luchtweginfecties." Bij een zogenoemde bovenste luchtweginfectie is het slijmvlies van de neus en/of de keel ontstoken.

RIVM en NVWA

Het RIVM heeft geen standpunt over vitamine D, laat een woordvoerder weten. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) waarschuwde eerder wel dat het slikken van voedingssupplementen, zoals vitaminepillen, niet helpt tegen het coronavirus.

Volgens de NVWA krijg je van het nemen van meer vitamines geen hogere weerstand en ben je ook niet beter beschermd tegen bacteriën en virussen. "Wat wel werkt voor een zo goed mogelijke weerstand is gezond eten, goed slapen en bewegen."